Biegły rewident – kim jest i jak nim można zostać?

Przedsiębiorstwa, które mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych lub dobrowolnie wybrały taki sposób prowadzenia księgowości, muszą liczyć się z daleko posuniętą kontrolą ze strony organów państwowych.

Do obowiązków tych podmiotów należy w szczególności coroczne sporządzanie sprawozdań finansowych, czyli dokumentów zawierających podstawowe informacje o rocznej działalności firmy.

Jest to materia bardzo skomplikowana, której sprawdzenie wymaga specjalistycznej wiedzy. Dlatego też do przeprowadzania tego typu audytu powoływany jest biegły rewident. Jest to osoba wysoko wykwalifikowana z dziedziny ekonomii, finansów i rachunkowości.

Ranga powierzonych jej zadań nie pozwala zatem, aby biegłym rewidentem mógł zostać każdy. Do tego trzeba mieć predyspozycje oraz spełnić szereg ustawowych wymogów.

Jakich? O tym poniżej.

Kim jest biegły rewident?

Biegły rewident – mocno upraszczając – jest państwowym audytorem finansowym, którego zadaniem jest przeanalizowanie sprawozdań finansowych jednostek, które na podstawie ustawy lub z własnego wyboru prowadzą księgi rachunkowe.

Zawód biegłego rewidenta stanowi jeden z zawodów zaufania publicznego oraz tzw. wolny zawód.

Aby móc go jednak wykonywać, należy uzyskać uprawnienia zawodowe określone ustawą o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Zawód ten został powołany w celu zbadania wiarygodności podmiotów mających duże znaczenie dla społeczeństwa czy Skarbu Państwa.

Za przykład można podać spółki akcyjne notowane na giełdzie. Aby obecni lub przyszli akcjonariusze mieli pełny wgląd w zestawienia przychodów, wydatków i zysków takich firm, te co roku sporządzają sprawozdania finansowe. Oczywiście – co doskonale znamy z doniesień prasowych – tego typu dokumenty niejednokrotnie potrafią być na bakier z prawdą. I właśnie tutaj wstępują rewidenci – są oni odpowiedzialni za sprawdzenie tych dokumentów i wyłapanie zaistniałych nieprawidłowości.

Oprócz powyższego mogą prowadzić również szereg innych aktywności zawodowych.

Mogą między innymi świadczyć usługi z zakresu doradztwa podatkowego, prowadzić księgi rachunkowe klientów czy też organizować i przeprowadzać szkolenia z rachunkowości, finansów i podatków.

Zawód biegłego rewidenta nie musi być „pełnoetatowy”, nie ma żadnych przeciwskazań, aby łączyć go z inną działalnością, np. księgowego czy doradcy podatkowego.

Formy wykonywania zawodu jako biegły rewident

Sięgając do ustawy o biegłych rewidentach możemy nieco uściślić to, na czym polega ten zawód. Ustawodawca w art. 3 ust. 1 ustawy wskazuje, iż zawód biegłego rewidenta polega na:

• wykonywaniu czynności rewizji finansowej;
• świadczeniu usług atestacyjnych innych niż czynności rewizji finansowej, niezastrzeżonych do wykonywania przez biegłych rewidentów;
• świadczeniu usług pokrewnych

– zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu.

Dodatkowo w ust. 2 i 3 tego przepisu ustawa mówi, że biegły rewident wykonuje zawód w imieniu firmy audytorskiej. Oznacza to, że może on pełnić swoje obowiązki wyłącznie jako

• osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek;
• wspólnik firmy audytorskiej;
• osoba fizyczna pozostająca w stosunku pracy z firmą audytorską;
• osoba fizyczna, w tym osoba prowadząca działalność gospodarczą, inna niż osoba wyżej wskazana, która zawarła umowę cywilnoprawną z firmą audytorską.

Co należy do obowiązków biegłego rewidenta?

Wiemy już, że zawód biegłego rewidenta polega w szczególności na przeprowadzaniu rewizji finansowej (badaniu sprawozdań finansowych), w celu ustalenia czy kontrolowany podmiot przedstawia swoją sytuację materialną oraz wypracowany wynik finansowy w sposób rzetelny, obiektywny i racjonalny.

Jednakże oprócz zadań, do jakich właściwie został powołany zawód rewidenta, osoby te zostały zobligowane również do wielu innych, równie istotnych, czynności. Zgodnie z art. 8 ustawy rewident ma przede wszystkim obowiązek postępować zgodnie ze złożonym ślubowaniem.

Dodatkowo zobowiązany jest stale podnosić swoje kwalifikacje zawodowe, w tym przez odbywanie obligatoryjnego doskonalenia zawodowego w każdym roku kalendarzowym.

Obowiązek udziału w szkoleniach powstaje z pierwszym dniem roku następującego po roku, w którym nastąpiło wpisanie biegłego rewidenta do rejestru.

Rewident musi także przestrzegać krajowych standardów wykonywania zawodu, wymogów niezależności oraz zasad etyki zawodowej oraz uchwał organów Polskiej Izby Biegłych Rewidentów.

Do obowiązków biegłych rewidentów należy w końcu również regularne opłacanie składki członkowskiej.

Warto przy tym wspomnieć, że wydatek ten może być zaliczony jako koszt uzyskania przychodu.

Brak systematycznego uiszczania składki członkowskiej uniemożliwiłoby wykonywanie zawodu biegłego rewidenta, w związku z czym występuje tu oczywisty związek poniesionego kosztu z uzyskiwanym przychodem.

Kto może zostać biegłym rewidentem?

Biegłym rewidentem może zostać osoba, która dokonała wpisu do rejestru biegłych rewidentów. Nie jest to jednak tak proste. Nie każdy może tego dokonać, gdyż wymagane jest spełnienie długiej listy warunków.

Do rejestru może być wpisana osoba fizyczna, która:

1. korzysta z pełni praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych;
2. ma nieposzlakowaną opinię i swoim dotychczasowym postępowaniem, w tym w trakcie postępowania kwalifikacyjnego, daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu biegłego rewidenta;
3. nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
4. ukończyła studia wyższe w Polsce lub zagraniczne studia wyższe uznane w RP za równorzędne i włada językiem polskim w mowie i piśmie;
5. odbyła:
6. roczną praktykę w zakresie rachunkowości w państwie Unii Europejskiej oraz co najmniej 2-letnią aplikację w firmie audytorskiej zarejestrowanej w państwie Unii Europejskiej pod kierunkiem biegłego rewidenta lub biegłego rewidenta zarejestrowanego w państwie Unii Europejskiej, albo
7. 3-letnią aplikację w firmie audytorskiej zarejestrowanej w państwie Unii Europejskiej pod kierunkiem biegłego rewidenta lub biegłego rewidenta zarejestrowanego w państwie Unii Europejskiej;
8. złożyła przed Komisją egzaminy dla kandydatów na biegłego rewidenta;
9. złożyła przed Komisją egzamin dyplomowy;
10. złożyła ślubowanie.

Do rejestru mogą wpisać się również osoby nie odbywające aplikacji, tutaj jednak wymagany jest o wiele dłuższy staż pracy. Chodzi bowiem o osoby, które:

• posiadają co najmniej 15-letnie doświadczenie zawodowe w zakresie rachunkowości, prawa, finansów i rewizji finansowej, podczas którego nabyła umiejętności wymagane od biegłych rewidentów, oraz
• spełniają warunki wskazane wyżej z punktów 1-4 i 6-8.

Biegły rewident – jak wygląda postępowanie kwalifikacyjne?

Rekrutacja do postępowania kwalifikacyjnego na biegłych rewidentów prowadzona jest w sposób ciągły przez cały rok. Aby móc ubiegać się o wpis do rejestru rewidentów, należy dokonać zgłoszenia o przystąpieniu do postępowania kwalifikacyjnego wraz ze wszystkimi niezbędnymi załącznikami. Chodzi w szczególności o oryginały lub urzędowo poświadczone kopie dokumentów potwierdzających:

• posiadanie uprawnień do wykonywania zawodu biegłego rewidenta w zakresie wykształcenia oraz praktyki;
• kwalifikacje nabyte w drodze dotychczasowego kształcenia oraz doświadczenie zawodowe.

Powyższego dokonać można osobiście w siedzibie Polskiej Izby Biegłych Rewidentów (al. Jana Pawła II 80, 00-175 Warszawa) lub korespondencyjnie.

Opłata wstępna za przystąpienie do postępowania kwalifikacyjnego na biegłych rewidentów to koszt 1000 zł (stan na 2023 rok).

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego