Co musisz wiedzieć o działalności gospodarczej na emeryturze

Działalność gospodarcza na emeryturze – zasady

Każdy emeryt prowadzący działalność gospodarczą powinien poznać przepisy z tym związane. Oto zestawienie najważniejszych zasad.

Prowadzenie działalności na emeryturze a składki ZUS

Prowadzenie działalności gospodarczej na emeryturze to legalny sposób na podreperowanie domowego budżetu. Ponieważ emeryt ma już tytuł do ubezpieczeń społecznych, to będzie zobowiązany jedynie do opłacania składki zdrowotnej.

Podobna zasada działa przy łączeniu umowy o pracę i działalności gospodarczej.

Tu jedynym warunkiem jest osiąganie z etatu minimalnego wynagrodzenia. Pozwala to na płacenie wyłącznie składki zdrowotnej.

W przypadku emerytury łączonej z prowadzeniem działalności gospodarczej nie ma powiązania wysokości tego świadczenia z obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, jak przy umowie o pracę.

Osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny i pobierają emeryturę nie muszą płacić składek na ubezpieczenia społeczne. Mogą jednak dobrowolnie przystąpić do takiego ubezpieczenia.

W przypadku gdy emeryt zdecyduje się na opłacanie składek społecznych, to tak jak każdy przedsiębiorca będzie płacił składkę emerytalną i rentową. Jednak jest tu pewna różnica. Przy dobrowolnych ubezpieczeniach społecznych obowiązkowa staje się składka wypadkowa.

Emeryt prowadzący firmę nie może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Nie obejmuje go też składka na Fundusz Pracy.

Działalność gospodarcza na emeryturze a składki zdrowotne

Chociaż co do zasady składka zdrowotna dla emeryta prowadzącego działalność gospodarczą jest obowiązkowa, to jednak są tu 2 wyjątki.

Powodują one, że co prawda emeryt podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale nie musi opłacać składki zdrowotnej. Jedynym jego obowiązkiem będzie wysyłka deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.

W obu przypadkach pierwszym warunkiem jest emerytura brutto, której wysokość nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 lipca 2024 roku jest to 4.300 złotych. Drugi warunek odnosi się do przychodów z działalności lub formy opodatkowania.

Pierwszym przypadkiem jest działalność gospodarcza, w której przychody nie przekraczają w ujęciu miesięcznym 50% najniższej emerytury.

Od 1 marca 2024 roku aż do końca lutego 2025 roku najniższa emerytura to 1.780,96 zł. W związku z tym przychód z działalności, który uprawnia do zwolnienia ze składki zdrowotnej to maksymalnie 890,48 zł.

Może wystąpić sytuacja, gdy przychód w niektórych miesiącach będzie przekraczał podaną wyżej wartość. Za takie miesiące emeryt prowadzący działalność będzie musiał zapłacić składkę zdrowotną. Jednak w tych miesiącach, w których przychody będą niższe od podanego limitu, nadal będzie zwolniony z obowiązku zapłaty składki zdrowotnej.

Drugi przypadek przewidziany w przepisach dotyczy emerytów, którzy podatek dochodowy z działalności gospodarczej opłacają w formie karty podatkowej.

Obecnie przy zakładaniu nowej działalności nie można wybrać takiej formy opodatkowania. Była ona dostępna jedynie do końca 2021 roku. Jednak przedsiębiorcy, którzy przed tą datą wybrali kartę podatkową, mogą nadal rozliczać się w ten sposób.

Działalność gospodarcza emeryta a podatki

Emeryci prowadzący działalność gospodarczą mogą wybrać 3 formy opodatkowania. To samo dotyczy wszystkich innych przedsiębiorców. Warto jednak pamiętać, że wybór zasad ogólnych spowoduje, że zarówno emerytura, jak i przychody z działalności gospodarczej będą opodatkowane według skali podatkowej.

Przy zasadach ogólnych przewidziana jest kwota wolna od podatku w wysokości 30.000 zł. W przypadku emerytów to organy rentowe pobierają zaliczki na podatek dochodowy.

Emeryt, który będzie łączył emeryturę z działalnością gospodarczą i jednocześnie wybrał opodatkowanie według zasad ogólnych, powinien powiadomić o tym ZUS lub inny organ, który wypłaca mu to świadczenie.

Do dyspozycji osób rozliczających się na zasadach ogólnych jest tylko jedna kwota zmniejszająca podatek.

Co do zasady, organ rentowy przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy uwzględnia 1/12 tej kwoty w każdym miesiącu. Jednak zgodnie z przepisami przy łączeniu działalności gospodarczej z emeryturą lub etatem, kwotę wolną powinno rozliczać się przy działalności.

Tutaj konieczne będzie złożenie odpowiedniego wniosku, aby przy obliczaniu zaliczki na podatek organ rentowy nie pomniejszał jej o kwotę zmniejszającą podatek. Będzie to skutkować zmniejszeniem wypłacanego świadczenia, ale jednocześnie dochód z działalności aż do kwoty 30.000 zł nie będzie opodatkowany.

W przypadku wyboru podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie trzeba zawiadamiać organu rentowego. Wszystko dlatego, że przy tych formach opodatkowania nie przysługuje kwota zmniejszająca podatek.

Emeryt prowadzący działalność gospodarczą a limit przychodów

W przypadku wcześniejszej emerytury łączenie jej z działalnością gospodarczą podlega pewnym ograniczeniom. W rezultacie świadczenie emerytalne może być zmniejszone.

Organ emerytalny może też całkowicie zawiesić wypłacanie takiego świadczenia. Dopiero osiągnięcie wieku emerytalnego pozwala na dorabianie do emerytury bez żadnych ograniczeń.

Jeśli przychody z działalności gospodarczej będą wynosić ponad 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto, to świadczenie emerytalne, które wypłaca organ rentowy ulegnie zmniejszeniu.

Maksymalna wysokość takiego zmniejszenia zmienia się co roku. W okresie od marca 2024 do końca lutego 2025 jest to 890,63 zł w przypadku emerytur i rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Natomiast w przypadku przychodów z działalności wynoszących ponad 130% przeciętnego miesięcznego krajowego wynagrodzenia brutto wypłata wcześniejszej emerytury zostanie całkowicie wstrzymana.

Wysokość przeciętnego wynagrodzenia brutto co kwartał ogłasza Prezes GUS. W związku z tym trzeba na bieżąco sprawdzać czy przychody z działalności nie przekroczyły 130 procent przeciętnego wynagrodzenia.

Działalność gospodarcza a emerytura – ulga dla seniorów

Ulga dla pracujących seniorów to jedna z czterech ulg, która zwalnia od podatku dochodowego przychody do kwoty 85.528 zł.

Jednak do skorzystania z tej ulgi nie wystarczy samo osiągnięcie wieku emerytalnego. Nie można również pobierać emerytury lub renty. Taki rodzaj ulgi miał zachęcić do dłuższej aktywności zawodowej przed przejściem na emeryturę.

Osoba, która pobiera emeryturę i prowadzi działalność gospodarczą nie będzie miała prawa do ulgi dla seniorów.

Może jednak zyskać takie prawo w momencie, w którym zawiesi pobieranie świadczenia emerytalnego. Będzie to szczególnie opłacalne w miesiącu, w którym osiągnie znaczne przychody z działalności gospodarczej.

Trzeba jednak pamiętać, że zawieszenie pobierania emerytury spowoduje konieczność zapłaty składek społecznych od prowadzonej działalności. Z tego względu warto dobrze przemyśleć i obliczyć rentowność takiej decyzji.

Artykuł przygotowany przez specjalistę Jakuba Chmieleckiego