Czy można prowadzić gabinet lekarski w mieszkaniu?

Zasady wykonywania działalności leczniczej zostały określone w ustawie o działalności leczniczej.

Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Świadczenia te mogą być udzielane za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Osoba wykonująca zawód medyczny to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Podmiotami leczniczymi są w szczególności przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej – w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej, działalność lecznicza lekarzy może być wykonywana w formie:

• jednoosobowej działalności gospodarczej jako indywidualna praktyka lekarska, indywidualna praktyka lekarska wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska, indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualna praktyka lekarska wyłącznie w zakładzie leczniczym na podstawie umowy z podmiotem leczniczym prowadzącym ten zakład lub indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wyłącznie w zakładzie leczniczym na podstawie umowy z podmiotem leczniczym prowadzącym ten zakład,
• spółki cywilnej, spółki jawnej albo spółki partnerskiej jako grupowa praktyka lekarska.

Na mocy art. 18 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, lekarz wykonujący działalność leczniczą jako indywidualną praktykę lekarską jest obowiązany spełniać następujące warunki:

1) posiadać prawo wykonywania zawodu;

2) nie może być:

1. a) zawieszony w prawie wykonywania zawodu ani ograniczony w wykonywaniu określonych czynności medycznych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty lub przepisów o izbach lekarskich,
2. b) ukarany karą zawieszenia prawa wykonywania zawodu,
3. c) pozbawiony możliwości wykonywania zawodu prawomocnym orzeczeniem środka karnego zakazu wykonywania zawodu albo zawieszony w wykonywaniu zawodu zastosowanym środkiem zapobiegawczym;

3) dysponować pomieszczeniem odpowiadającym wymaganiom określonym w art. 22, w którym będą udzielane świadczenia zdrowotne, wyposażonym w produkty lecznicze, wyroby medyczne, aparaturę i sprzęt medyczny, odpowiednie do rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych;

4) uzyskać wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;

5) zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w zakresie określonym w art. 25 ust. 1 pkt 1.

Gabinet lekarski w mieszkaniu

Prowadzenie działalności gospodarczej w mieszkaniu jest dopuszczalne, co więcej podatnik stosujący takie rozwiązanie może rozliczać część wydatków związanych z mieszkaniem jako koszty uzyskania przychodów.

Lokal mieszkalny musi jednak zostać odpowiednio dostosowany do wymogów określonych w przepisach, a przedsiębiorca powinien dysponować tytułem prawnym do lokalu.

Prowadzenie gabinetu lekarskiego w mieszkaniu to z pewnością wygodne rozwiązanie, dzięki któremu przedsiębiorca nie traci czasu na dojazd do pracy.

W przypadku najmu lokalu, podatnik musi liczyć się z ryzykiem wypowiedzenia umowy najmu, co powoduje konieczność zmiany lokalizacji, co z kolei wiąże się z dodatkowymi kosztami i często utratą części pacjentów, dla których nowa lokalizacja nie będzie odpowiednia.

Prowadząc praktykę lekarską w własnym mieszkaniu, przedsiębiorca ma pewność że z przyczyn od niego niezależnych, takich jak wypowiedzenie umowy najmu przez właściciela lokalu, nie będzie musiał zmieniać miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Forma opodatkowania dla praktyki lekarskiej

Decydując się na prowadzenie gabinetu lekarskiego w mieszkaniu trzeba jednak mieć na uwadze, że tego typu działalność wiąże się z koniecznością spełniania dodatkowych formalności.

Nie każdy lokal mieszkalny może być  bowiem przeznaczony na gabinet lekarski, a część z lokali wymaga odpowiedniego przystosowania w celu spełnienia wymogów nałożonych na przedsiębiorcę prowadzącego praktykę lekarską w mieszkaniu, przeprowadzenie remontu może wiązać się z koniecznością poniesienia znacznych nakładów finansowych.

Jakie są obowiązki przedsiębiorcy prowadzącego praktykę lekarską w mieszkaniu?

Pomieszczenia w gabinecie lekarskim powinny odpowiadać wymaganiom ogólnobudowlanym, a więc muszą spełniać ogólne wymogi prawne przewidziane dla wszystkich obiektów budowlanych, a więc w szczególności te, które zostały określone w ustawie Prawo budowlane i w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie oraz specyficzne wymogi dla pomieszczeń podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

Podmioty lecznicze mają także obowiązek spełnienia wymagań odpowiednich do rodzaju wykonywanej działalności leczniczej i do zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych.

Stosownie do art. 17 ust. 1 ustawy o działalności lecznicze,j podmiot leczniczy ma w szczególności obowiązek posiadania pomieszczeń i urządzeń odpowiadającym wymaganiom określonym w art. 22 tej ustawy oraz używania i utrzymywania wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, aktywnych wyrobów medycznych do implantacji oraz systemu lub zestawy zabiegowej zgodnie z wymaganiami ustawy o wyrobach medycznych.

Jak zostało wspomniane powyżej, lekarz wykonujący działalność leczniczą jako indywidualną praktykę lekarską musi dysponować pomieszczeniem odpowiadającym wymaganiom określonym w art. 22, w którym będą udzielane świadczenia zdrowotne, wyposażonym w produkty lecznicze, wyroby medyczne, aparaturę i sprzęt medyczny, odpowiednie do rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą odpowiadają wymaganiom odpowiednim do rodzaju wykonywanej działalności leczniczej oraz zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych. Wymagania te dotyczą w szczególności warunków ogólnoprzestrzennych, sanitarnych i  instalacyjnych i określone zostały w  rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą.

Przystosowanie mieszkania do prowadzenia praktyki lekarskiej – szczegółowe wymagania ogólnoprzestrzenne, sanitarne i instalacyjne

Lokal przeznaczony na gabinet lekarski musi mieć odpowiednio dużą przestrzeń, umożliwiającą swobodne wykonywanie w nim działalności lekarskiej i udzielania świadczeń zdrowotnych oraz niezbędną do przechowywania wszystkich niezbędnych produktów leczniczych, wyrobów medycznych, aparatury i sprzętu medycznego, odpowiedniego do rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych.

Kształt i powierzchnia pomieszczeń podmiotu wykonującego działalność leczniczą powinny umożliwiać prawidłowe rozmieszczenie, zainstalowanie i użytkowanie urządzeń, aparatury i sprzętu, stanowiących jego niezbędne funkcjonalne wyposażenie.

Dopuszczalne jest prowadzenie gabinetu medycznego w mieszkaniu pod warunkiem zapewnienia wyodrębnienia pomieszczeń praktyki lekarskiej od pomieszczeń innych użytkowników lokalu.

Prowadząc gabinet medyczny w mieszkaniu konieczne jest także wydzielenie:

• pomieszczenia do składowania bielizny czystej
• pomieszczenia do składowania bielizny brudnej (tzw. brudownik to pomieszczenie służące do opróżniania, dezynfekowania i przechowywania kaczek i basenów lub niszczenia tego rodzaju pojemników jednorazowego użytku oraz składowania brudnej bielizny, wyposażone w umywalkę, płuczkę-dezynfektor lub urządzenie do dekontaminacji oraz utylizacji wkładów jednorazowych wraz z zawartością, które powinno być zainstalowane w sposób eliminujący zagrożenia dla pacjentów – w przypadku stosowania basenów i kaczek jednorazowych, oraz w wentylację mechaniczną wyciągową,
• pomieszczenia na odpady, które do momentu przekazania do utylizacji powinny być wstępnie magazynowane w odpowiednio przystosowanym do tego pomieszczeniu.

W przypadku gabinetu lekarskiego do wszystkich tych funkcji może służyć jedno pomieszczenie, w którym wydzielane jest miejsce do składowania bielizny czystej, miejsca do składowania bielizny brudnej i miejsce na odpady.

Ponadto w ambulatorium wydziela się co najmniej jedno pomieszczenie porządkowe lub miejsce służące do przechowywania środków czystości oraz preparatów myjąco-dezynfekcyjnych.

Pomieszczenie porządkowe to pomieszczenie służące do przechowywania sprzętu stosowanego do utrzymania czystości, środków czystości oraz preparatów myjąco-dezynfekcyjnych, a także do przygotowywania roztworów roboczych oraz mycia i dezynfekcji sprzętu stosowanego do utrzymywania czystości, wyposażone w zlew z baterią i dozownik ze środkiem dezynfekcyjnym.

Podłogi wykonuje się z materiałów umożliwiających ich mycie i dezynfekcję.

Połączenie ścian z podłogami jest wykonane w sposób umożliwiający jego mycie i dezynfekcję, wyjątek stanowią  poradnie i gabinety podmiotów wykonujących świadczenia z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień, sale kinezyterapii oraz pomieszczenia administracyjne i socjalne.

Co do zasady również meble w pomieszczeniach podmiotu wykonującego działalność leczniczą umożliwiają ich mycie oraz dezynfekcję, jednak praktyka zawodowa prowadzona  w lokalu mieszkalnym, poradnie i gabinety podmiotów wykonujących świadczenia z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień oraz pomieszczenia administracyjne i socjalne podlegają zwolnieniu z tego obowiązku.

Wymogi sanitarne

Pomieszczenia, w których przeprowadza się badania lub zabiegi co do zasady należy wyposażyć w:

• co najmniej jedną umywalkę z baterią z ciepłą i zimną wodą,
• dozownik z mydłem w płynie,
• dozownik ze środkiem dezynfekcyjnym,
• pojemnik z ręcznikami jednorazowego użycia i pojemnik na zużyte ręczniki.

Ponadto w pomieszczeniach, w których są wykonywane badania lub zabiegi przy użyciu narzędzi i sprzętu wielokrotnego użycia, niezależnie od umywalek, konieczna jest także instalacja zlewu z baterią.

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy stanowiska mycia rąk personelu oraz narzędzi i sprzętu wielokrotnego użycia są zorganizowane w oddzielnym pomieszczeniu, do którego narzędzia i sprzęt są przenoszone w szczelnych pojemnikach oraz w przypadku gdy mycie i sterylizacja są przeprowadzane w innym podmiocie.

Gabinet lekarski musi być wyposażony w produkty lecznicze, wyroby medyczne, aparaturę i sprzęt medyczny, odpowiednie do rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych, a używany sprzęt powinien spełniać wymogi sanepidu i posiadać określone certyfikaty.

W gabinecie lekarskim prowadzonym w mieszkaniu musi być także poczekalnia dla pacjentów oraz toaleta, przedsiębiorca powinien pamiętać także o udogodnieniach dla osób niepełnosprawnych.

Prowadzenie praktyki lekarskiej w mieszkaniu wymaga uzyskania odpowiedniego pozwolenia sanitarnego wydawanego przez lokalną stację sanitarno-epidemiologiczną oraz zawarcia umowy ze specjalistyczną firmą utylizującą odpady medyczne.

Decydując się na rejestrację praktyki lekarskiej w lokalu mieszkalnym należy zatem zapoznać się ze szczegółowymi wymaganiami dotyczącymi przystosowania lokalu do prowadzenia tego typu działalności.

Trzeba także mieć na uwadze, że gabinet lekarski może zostać poddany kontroli. Warto zatem zapewnić warunki odpowiadające obowiązującym przepisom zanim praktyka lekarska zacznie funkcjonować.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa