Dodanie wspólnika do spółki z o.o. – jest kilka możliwości

Niezależnie czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest prowadzona jednoosobowo, czy w większym gronie, z czasem może zaistnieć potrzeba pozyskania nowych współwłaścicieli.

Najczęściej powodem takiego stanu rzeczy jest chęć rozwoju i zwiększenia kapitału przedsiębiorstwa na cele inwestycyjne.

Sposobów na dodanie wspólnika do spółki jest kilka. Warto znać wszystkie możliwości, bowiem każda z nich niesie za sobą nieco inne konsekwencje, również finansowe.

Dodanie wspólnika do spółki z o.o. – co wybrać?

Dodanie wspólnika do spółki z o.o. zazwyczaj jest decyzją samych właścicieli. Niekiedy jednak – jeżeli nie zabezpieczą się w umowie spółki – nowa osoba może dołączyć do grona wspólników z mocy ustawy.

Ponadto wejście do spółki może wiązać się z powiększeniem się grupy właścicielskiej lub z „wymianą” udziałowców.

Wejście nowego wspólnika do spółki może być konsekwencją między innymi:

• utworzenia dodatkowych udziałów i objęcia ich przez nowy podmiot;
• sprzedaży istniejących udziałów;
• darowizny udziałów;
• nabycia istniejących udziałów w drodze spadku;
• przejęcia udziałów wspólnika wyłączonego ze spółki.

Dodanie wspólnika poprzez utworzenie nowych udziałów

Pierwszym sposobem na dodanie wspólnika jest utworzenie nowych udziałów, które wiąże się z podwyższeniem kapitału zakładowego. Działanie to ma na celu dokapitalizowanie spółki i powiększenie jej majątku.

Powodów zwiększania kapitału może być wiele, najczęściej chodzi o zwiększenie rozmiarów prowadzonego przedsięwzięcia (tj. nowe inwestycje), ale może chodzić również o pokrycie strat czy też zwiększenie zdolności kredytowej firmy lub zapobieżenie upadłości i likwidacji spółki.

Podwyższenie kapitału może zostać dokonane przez utworzenie nowych udziałów albo zwiększeniu wartości nominalnej istniejących już udziałów. Co oczywiste, jedynie w tym pierwszym przypadku, możliwe będzie dodanie wspólnika.

Należy pamiętać, że przy zwiększaniu liczby udziałów pierwszeństwo do ich objęcia mają dotychczasowi udziałowcy. Prawo to można wyłączyć w umowie spółki.

Warto zatem zadbać o ten aspekt wcześniej i porozumieć się w tej sprawie ze wszystkimi właścicielami firmy, tak aby nie okazało się później, że dodanie wspólnika zostanie zablokowane przez aktualnego współudziałowca, który przejmie nowe udziały.

Przykład:

Spółka posiada kapitał zakładowy 100 000 zł, podzielony na 1000 udziałów po 100 zł. Dwóch dotychczasowych wspólników posiada po 50% procent udziałów.

Chcą oni dodać wspólnika, tak aby każdy współwłaściciel posiadał po 1/3 udziałów (33,33%). Aby to zrobić, spółka musi utworzyć dodatkowe 500 udziałów, zaś nowy wspólnik, aby je objąć, musi wpłacić wkład o wartości 50 000 zł.

Po zmianie spółka posiada kapitał zakładowy na poziomie 150 000 zł z trzema wspólnikami, każdy po 1/3 wszystkich udziałów.

Ważne! Spółka od nowych udziałów musi uiścić podatek cywilnoprawny (PCC) w stawce 0,5%.

Dodanie wspólnika poprzez sprzedaż udziałów

Dodanie wspólnika może mieć również miejsce w przypadku sprzedaży udziałów. Zbycia może dokonać jeden współwłaściciel, jak i wszyscy z nich. Sprzedaż może dotyczyć również części udziałów (także ułamkowej części przy udziałach o charakterze niepodzielnym) jednego współwłaściciela.

Zatem w wyniku omawianej czynności grono współudziałowców może się powiększyć, nie zmienić swojej liczby, jak również zmniejszyć się (np. dwóch udziałowców sprzedaje wszystkie swoje udziały jednej osobie).

Zasady zbycia udziałów powinna regulować umowa. Jej treść może uzależniać sprzedaż od zgody spółki lub w inny sposób ograniczyć. Jeżeli umowa spółki nie przewiduje żadnych wymagań co do zbycia udziałów, wspólnik może je sprzedać bez żadnych ograniczeń.

Przykład:

Spółka posiada kapitał zakładowy 100 000 zł, podzielony na 1000 udziałów po 100 zł. Dwóch dotychczasowych wspólników posiada udziały odpowiednio 70% i 30%.

Chcą oni dodać wspólnika, który posiadałby 30% udziałów. Aby to zrobić, pierwszy ze wspólników może zbyć 30% posiadanych udziałów nowej osobie, albo obaj wspólnicy mogą sprzedać swoje udziały np. po 15% posiadanych udziałów.

W pierwszym wariancie udział w kapitale będzie wyglądał następująco: 40%, 30%, 30%, natomiast w drugim – 55%, 15% i 30%.

Ważne! Sprzedający udziały musi uiścić podatek dochodowy od wartości zbytych udziałów w wysokości 19%.

Zbycie udziałów a darowizna

Zbycie udziałów i wprowadzenie nowego wspólnika nie musi wiązać się z koniecznością ich sprzedaży. Udziały spółki mogą być bowiem przedmiotem darowizny.

W gruncie rzeczy schemat przeniesienia udziałów w tym wypadku jest taki sam jak przy sprzedaży. Tak samo znaczenie mają zapisy umowne i ograniczenia w nich zawarte. Jeżeli umowa nic na ten temat nie mówi, każdy ze wspólników może przekazać swoje udziały w całości lub w części.

Ważne! W zależności od grupy podatkowej (w podatku od spadków i darowizn) nabywca udziałów musi zapłacić stosowny podatek od darowizny.

Nabycie istniejących udziałów w drodze spadku

Dodanie wspólnika może mieć miejsce również w przypadku śmierci jednego z dotychczasowych udziałowców spółki. Zmiana właścicieli udziałów następuje z mocy prawa, spadkobiercy nie muszą tutaj składać żadnego oświadczenia o przystąpieniu do spółki lub odmowie dokonania takiej czynności.

Wystarczy, że zawiadomią oni spółkę o przejęciu udziałów.

Tworząc umowę spółki, wspólnicy mogą przewidzieć taką sytuację i ograniczyć lub wyłączyć możliwość wstąpienia do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika. Obligatoryjnie jednak muszą jednocześnie określić warunki spłaty spadkobierców, w innym wypadku takie zapisy są bezskuteczne, tj. spadkobiercy wchodzą w miejsce zmarłego wspólnika.

Ważne! W zależności od grupy podatkowej (w podatku od spadków i darowizn) nabywca udziałów musi zapłacić stosowny podatek od spadku.

Dodanie wspólnika a wyłączenie wspólnika ze spółki

KSH posiada konstrukcję prawną, zgodnie z którą z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki.

Z takim żądaniem muszą wyjść wszyscy pozostali wspólnicy, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. Jeżeli zatem jeden ze wspólników posiada 50% + 1 udziałów, nie ma możliwości wyłączenia go ze spółki. Przepisy ustanawiają jeden wyjątek, gdzie umowa spółki przyznaje prawo wystąpienia z przedmiotowym powództwem mniejszej liczbie wspólników, jednakże i tutaj muszą oni posiadać więcej niż połowę kapitału zakładowego. W tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy.

Udziały wyłączonego wspólnika muszą zostać przejęte. Mogą to zrobić pozostali właściciele firmy, jak również osoby trzecie.

Jeżeli dojdzie do opcji drugiej, spółka uzyska nowego wspólnika.

Ważne! Ceny przejęcia udziałów nie ustala wspólnik wyłączony, tak jak ma to miejsce w przypadku sprzedaży, a sąd na podstawie rzeczywistej wartości w dniu doręczenia pozwu.

Dodanie wspólnika a obowiązek zgłoszenia zmian

Niezależenie, w jaki sposób dojdzie do dodania wspólnika, zmiany właścicielskie spółki muszą zostać zgłoszone do KRS. Wniosek o zmianę danych spółki składa się do sądu właściwego ze względu na siedzibę spółki.

Termin na to wynosi 7 dni. Zgłoszenia dokonuje się online – za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych (https://prs.ms.gov.pl).

Do zgłoszenia zmiany wspólnika do rejestru należy dołączyć:

• aktualną listę wspólników, oraz
• dokument potwierdzający zaistniałe zmiany w składzie wspólników (np. umowę sprzedaży czy darowizny).

Opłata od wniosku wynosi 250 zł, dodatkowo należy dokonać publikacji w MSiG – kosztuje to 100 zł.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego