Firma założona przez obcokrajowca w Polsce – kiedy to możliwe?

Czasy, kiedy transfer ludności był jednokierunkowy i z Polski tylko się wyjeżdżało na zachód, mamy za sobą. Obecnie nie jest niczym niezwykłym posiadanie obcokrajowca jako pracownika czy szefa.

Polska jest dosyć otwartym krajem i nie ma większych problemów z przyjmowaniem cudzoziemców, czy to tych z Europy, czy też bliskiego lub dalekiego wschodu. Osoby te mają przy tym duży zakres praw i wolności, niewiele odbiegające od tych posiadanych przez obywateli RP.

Jednym z takich uprawnień jest możliwość założenia przedsiębiorstwa. Firma założona przez obcokrajowca jest – w świetle prawa – takim samym podmiotem gospodarczym, jak te będące w rękach Polaków. Kiedy cudzoziemcy mogą otwierać u nas biznes i jak to wygląda w praktyce?

Firma założona przez obcokrajowca będącego obywatelem Unii Europejskiej

Kwestię zakładania firmy i jej prowadzenia przez cudzoziemców reguluje ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

To w tym akcie zawarte są informacje kto, w jakich okolicznościach i w jakiej formie ma prawo prowadzić przedsiębiorstwo w Polsce.

Raczej nie zdziwi, że największe uprawnienia do otwierania własnego biznesu na terytorium RP mają obywatele Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Do EOG oprócz krajów UE należą Norwegia, Islandia oraz Liechtenstein. Na niemal takich samych prawach mogą działać obywatele USA i Szwajcarii.

Osoby pochodzące z wyżej wskazanych państw, w kwestii działalności gospodarczej mają takie same prawa jak obywatele polscy. Korzystają ze swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i osób. Bez większego problemu mogą prowadzić działalność gospodarczą w Polsce.

Mogą zatem otwierać jednoosobowe działalności gospodarcze, spółki osobowe, spółki kapitałowe, spółki cywilne, fundacje i stowarzyszenia.

Odnośnie obywateli krajów UE i EOG przepisy prawa nie przewidują dla nich żadnych ograniczeń w stosunku do obywateli polskich. Nieco mniejsze kompetencje mają obywatele USA i Szwajcarii.

Te osoby nie mogą świadczyć usług transgranicznych. W pozostałym zakresie ich uprawnienia są zrównane z tymi, które posiadają obywatele RP.

Firma założona przez obcokrajowca nienależącego do Wspólnoty

W innej sytuacji znajdują się natomiast obywatele państw nienależących do Wspólnoty, EOG oraz niebędące USA i Szwajcarią. Mogą one oczywiście prowadzić działalność w naszym kraju.

Jednakże w niektórych wypadkach może być to ograniczone lub obarczone dodatkowymi wymogami. Osoby te będą mogły prowadzić działalność na takich samych zasadach co obywatele polscy, o ile:

1. posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej:
2. zezwolenie na pobyt stały,
3. zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
4. zezwolenie na pobyt czasowy,
5. status uchodźcy,
6. ochronę uzupełniającą,
7. zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
8. zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
9. zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEIDG;
10. korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej;
11. posiadają ważną Kartę Polaka;
12. są członkami rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;
13. przebywają na terytorium RP na podstawie ustawy o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Osoby, które nie są obywatelami UE oraz nie spełniają powyższych wymogów, mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnej.

Mogą również przystępować do tych spółek, a także obejmować lub nabywać w nich udziały, lub akcje. Mają szansę również na założenie oddziału przedsiębiorcy zagranicznego.

Wszystko tu jednak zależy od umów międzynarodowych, jakie zostały podpisane między Polską a państwem trzecim.

Rejestracja działalności w Polsce przez obcokrajowca

Jeżeli cudzoziemiec ma prawo prowadzić działalność w Polsce, proces rejestracji firmy nie różni się od tej, jaka jest prowadzona wobec obywatela RP.

Pierwszym krokiem jest wybór odpowiedniej formy prawnej przedsiębiorstwa. Do wyboru mamy:

• jednoosobową działalność gospodarczą – rejestracji dokonuje się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
• spółkę cywilną – wspólnicy rejestrują swoje działalności w CEIDG. Więcej na temat tego rodzaju spółki pisaliśmy w artykule: spółka cywilna – na czym polega ten dziwny twór?
• spółkę osobową, tj. spółkę jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną – podmioty te rejestruje się w Krajowym Rejestrze Sądowym;
• spółkę kapitałową, czyli spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, prostą spółkę akcyjną lub spółkę akcyjną – rejestracji należy dokonać w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Decydując się na spółkę osobową lub kapitałową, przed jej rejestracją należy pamiętać o sporządzeniu umowy lub statusu spółki.

W dokumentach tych ustala się rodzaj działalności firmy, jej siedzibę, podział udziałów wspólników oraz zasady zarządzania firmą.

Co z formalnościami administracyjnymi?

Rejestracja działalności w CEIDG lub KRS to dopiero początek. Niezależnie od wybranej formy prawnej firmy, przedsiębiorca ma obowiązek zgłosić ją do odpowiednich organów.

Przede wszystkim należy wybrać formę opodatkowania. To, jaka ona będzie, dużo zależy od rodzaju prowadzonej działalności oraz jej formy (może być to skala podatkowa, podatek liniowy lub ryczałt).

Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się być tzw. vatowcem, musi zarejestrować się także jako czynny podatnik VAT. Następnie należy zarejestrować się do ZUS i zgłosić do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Jeżeli firma zatrudnia pracowników, oni również muszą zostać zgłoszeni.  

Ważne! Aby prowadzić działalność w Polsce, obcokrajowiec musi zadbać o założenie rachunku firmowego w polskim banku.

Firma założona przez obcokrajowca w Polsce a zakup spółki

Nie zawsze zakładanie firmy będzie potrzebne. W niektórych wypadkach wystarczy nabyć tzw. gotową spółkę. Chodzi tu oczywiście o nabycie większościowych udziałów lub akcji w działającej już spółce kapitałowej.

Pamiętać jednak należy, że w niektórych przypadkach zakup spółki będzie niemożliwy lub ograniczony poprzez konieczność otrzymania odpowiedniego zezwolenia na dokonanie nabycia udziałów, lub akcji. O takie zezwolenie należy wystąpić w przypadku, gdy chodzi o:

• nabycie lub objęcie przez cudzoziemca udziałów, lub akcji w spółce handlowej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości na terytorium RP, jeżeli na skutek tych czynności spółka stanie się spółką kontrolowaną;
• nabycie lub objęcie przez cudzoziemca udziałów, lub akcji w spółce handlowej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości na terytorium RP, jeżeli spółka ta jest spółką kontrolowaną, a udziały lub akcje nabywa, lub obejmuje cudzoziemiec niebędący udziałowcem, lub akcjonariuszem spółki.

Zezwolenie zostanie wydane, jeżeli:

• nabycie udziałów lub akcji przez cudzoziemca nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, a także nie sprzeciwiają się temu względy polityki społecznej i zdrowia społeczeństwa;
• cudzoziemiec wykaże, że zachodzą okoliczności potwierdzające jego więzi z Rzeczpospolitą Polską.

Zezwolenie wydaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji na wniosek obcokrajowca. Decyzję w tej sprawie wydaje się w terminie 14 dni.  

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego