Franczyza jako sposób na biznes a księgowość

Prowadzenie działalności w ramach umowy franczyzy a księgowość

Franczyza polega na użyczaniu swojej marki na podstawie umowy. Dzięki temu można dość szybko otworzyć własny biznes. Sprawdź, jakie wiążą się z tym obowiązki.

Co to jest franczyza?

Franczyza to gotowa koncepcja biznesowa, która sprawdziła się w wielu miejscach. Przedsiębiorstwo, które udziela franczyzy to franczyzodawca. W zamian za ustaloną opłatę przekazuje drugiemu przedsiębiorcy swoje know-how oraz licencję na korzystanie z marki, która może obejmować jeden lub więcej znaków towarowych.

Opłata za pakiet franczyzowy może składać się z opłaty wstępnej oraz opłat miesięcznych.

Istnieje definicja, według której franczyza to system sprzedaży usług, towarów lub technologii, który oparty jest na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy podmiotami niezależnymi pod względem prawnym i finansowym.

W ramach franczyzy działają między innymi:

• apteki,
• pizzerie,
• lodziarnie,
• restauracje,
• punkty usługowe,
• stacje benzynowe,
• sklepy spożywcze,
• placówki bankowe.

Osoby zainteresowane wdrożeniem systemu franczyzowego mogą wybierać spośród przeszło 1.300 marek franczyzowych dostępnych w naszym kraju.

Jak działa franczyza?

Franchising to działalność gospodarcza prowadzona pod szyldem znanej sieci. Franczyzodawca pobiera opłaty za udzielenie licencji, przekazanie określonego rodzaju know-how czy pierwsze wyposażenie placówki.

W rezultacie franczyzobiorca co prawda działa na własny rachunek i we własnym imieniu, ale musi przestrzegać zasad określonych przez franczyzodawcę. Prawa i obowiązki każdej ze stron są określone w umowie franczyzy. Mogą znajdować się w niej różne zapisy w zależności od rodzaju franczyzy.

Najczęściej stosowany podział franczyz według organizacji sytemu działalności to:

• franczyza bezpośrednia,
• franczyza wielokrotna,
• masterfranczyza

Inny podział, jaki jest stosowany przy określeniu rodzaju franczyzy, to rozróżnienie na franczyzę dystrybucyjną (handlową) i usługową. W tym pierwszym modelu franczyzobiorca sprzedaje towary, które dostarczył mu franczyzodawca.

Towary te mogą być zarówno przekazane w depozyt, jak i odkupione przez franczyzobiorcę. W taki sposób działają na przykład apteki, stacje paliw, sklepy spożywcze, obuwnicze i odzieżowe.

Franczyza usługowa to model często wykorzystywany przez banki, firmy ubezpieczeniowe, kawiarnie czy restauracje. W tym wypadku franczyzobiorca otrzymuje nie tylko prawo do korzystania z logo i nazwy marki franczyzodawcy, ale zapewnione również wsparcie przy organizacji lokalu usługowego.

Otrzymuje też dostęp do technologii i procedur oraz sprawdzonych sposobów świadczenia konkretnych usług.

Najobszerniejszy dokument określający zasady franczyzy to pakiet franczyzowy. Obejmuje on całą koncepcję prowadzenia działalności pod szyldem franczyzodawcy.

Najczęściej taki pakiet zawiera następujące informacje:

• know-how,
• podręcznik operacyjny,
• sposób wykorzystania znaków towarowych,
• określenie opłat franczyzowych wraz z mechanizmem ich naliczania,
• opis usług, które franczyzodawca będzie świadczył na rzecz franczyzobiorcy.

Czy franczyza to bezpieczny model biznesowy?

Franczyza opiera się na sprawdzonym sposobie prowadzenia biznesu. Jest to szczególnie ważne dla osób, które nie mają pomysłu na biznes. Należy pamiętać, że przy tej formie prowadzenia działalności najczęściej trzeba wnieść wstępną opłatę.

Niezbędna jest też gotowość do prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli więc ktoś jeszcze nie ma założonej firmy, to zanim podpisze umowę franczyzową, musi otworzyć własną działalność.

Pomimo wielu zalet model franczyzowy nie gwarantuje osiągania zysku. Franczyzobiorca działa na swój rachunek i ponosi ryzyko, że dany biznes może nie być rentowny.

W ramach franczyzy może liczyć na wsparcie ze strony franczyzodawcy, które obejmuje na przykład reklamy w mediach czy też rozpoznawalną markę. Jednak tak jak każdy własny biznes, również franczyza może nie zapewniać zamierzonego poziomu przychodu.

Wiele zależy od lokalizacji, poziomu obsługi klientów, konkurencji na lokalnym rynku czy jeszcze innych czynników, na które dany przedsiębiorca może nie mieć wpływu.

Przed podpisaniem umowy franczyzobiorca powinien dokładnie przeanalizować jej warunki.

Może zatrudnić do tego niezależnego prawnika, który przeanalizuje taką umowę i wskaże ewentualne zagrożenia. Teoretycznie franczyzodawca i franczyzobiorca mogą dowolnie kształtować zapisy w umowie. Jednak w praktyce szablon umowy zazwyczaj nie podlega zmianie. Z tego względu ważne jest, żeby dobrze rozumieć wszystkie jej zapisy.

W przypadku, gdy taki biznes nie będzie przynosił oczekiwanych przychodów, szczególnie ważne są zapisy o możliwości rozwiązania umowy oraz zapisy o ewentualnych karach umownych.

Wiadomo, że każdy z przedsiębiorców chce uzyskiwać jak najwyższe dochody, ale warto sprawdzić, jakie są możliwości w przypadku, gdy przez dłuższy czas ten rodzaj działalności nie będzie przynosił zysków.

Zalety i wady franczyzy

Zalety franczyzy to:

• sprawdzony model biznesowy,
• wsparcie ze strony franczyzodawcy,
• redukcja nakładów na reklamę i marketing,
• ograniczenie ryzyka prowadzenia działalności.

Jednak ten model prowadzenia biznesu posiada też wady. Oto najważniejsze z nich:

• opłaty,
• ryzyko nieprzedłużenia umowy,
• nadzór ze strony franczyzodawcy,
• brak możliwości budowania własnej marki.

Jak wygląda księgowość przy franczyzie?

Umowa franczyzy należy do umów nienazwanych, czyli takich, które nie są uregulowane w przepisach kodeksu cywilnego. Jednak ze względu na podobieństwo do umowy licencji przy rozliczaniu podatkowym faktury za opłatę wstępną dotyczącą przystąpienia do sieci franczyzowej, należy zastosować przepisy odnoszące się do wartości niematerialnych i prawnych.

Oznacza to, że co do zasady, franczyzobiorca nie może jednorazowo zaliczyć całej tej opłaty do kosztów uzyskania przychodów, lecz musi zastosować amortyzację. Jednym z wyjątków jest opłata początkowa w wysokości do 10.000 zł włącznie. Ponieważ jest to mniej od wartości granicznej wskazanej w art. 22f ust. 3 ustawy o PIT i w art. 16f ust. 3 ustawy o CIT, to w tym wypadku można dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania do używania takiej wartości niematerialnej i prawnej lub w miesiącu następnym.

Natomiast jeśli wartość faktury za opłatę wstępną przekracza 10.000 zł to w myśl art. 22m ust 1 pkt 4 ustawy o PIT okres amortyzacji nie może być krótszy niż 60 miesięcy. Jest tak dlatego, że opłata wstępna za franchising obejmuje najczęściej licencje na korzystanie ze znaku towarowego oraz know-how, więc zalicza się do pozostałych wartości niematerialnych i prawnych.

Miesięczne faktury VAT można zaliczyć bezpośrednio w koszty. Jest tak dlatego, że są one traktowane jako zapłata za usługi. W ramach tych opłat prowadzone są między innymi kampanie reklamowe czy też zapewniane jest wsparcie merytoryczne ze strony franczyzodawcy.

Przedsiębiorca, który działa w modelu franczyzowym, musi prowadzić własną księgowość. W zależności od wysokości obrotów i rodzaju firmy może to być ryczałt ewidencjonowany, KPiR lub pełne księgi rachunkowe. Trzeba też pamiętać o rozliczeniach z ZUS za osobę prowadzącą działalność oraz za pracowników.

Taką księgowość można prowadzić przy pomocy biura rachunkowego, które świadczy usługi księgowe lub we własnym zakresie. Do samodzielnego prowadzenia księgi przychodów i rozchodów sprawdzi się program księgowy dla przedsiębiorców 360 Księgowość.

Umożliwia on też prowadzenie pełnych ksiąg rachunkowych, które są obowiązkowe w spółkach z o.o. i jednoosobowych działalnościach gospodarczych o obrocie przekraczającym 2 mln euro rocznie. Można więc w nim księgować przychody i koszty franczyzobiorcy, bez względu na formę prawną, w jakiej prowadzi on swoją działalność.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Jakuba Chmieleckiego