Kim jest mikroprzedsiębiorca?

Przedsiębiorstwa ze względu na wielkość można podzielić na mikro, małe, średnie i duże firmy. Status mikroprzedsiębiorcy jest uregulowany w przepisach prawa. Taki podmiot musi spełnić 2 wymagania, jakie nakłada na niego ustawa Prawo przedsiębiorców.

Warunki jakie musi spełniać mikroprzedsiębiorstwo

Wymagania jakie trzeba spełnić, by móc zaliczyć daną firmę do grona mikroprzedsiębiorców zawarto w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z tymi przepisami, taki przedsiębiorca musi spełnić łącznie 2 warunki:

• musi zatrudniać średniorocznie mniej niż 10 pracowników,
• jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług, a także operacji finansowych nie przekracza 2 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu na koniec jednego z dwóch ostatnich lat obrotowych nie przekracza 2 milionów euro.

Warunek dotyczący liczby pracowników pozwala na okresowe zatrudnienie przekraczające 10 osób. Jest tak dlatego, że w ustawie określono, że chodzi o zatrudnienie średnioroczne.

Zatem dopóki średnia zatrudnienia z całego roku po przeliczeniu na pełne etaty jest mniejsza niż 10, to taki przedsiębiorca ma status mikroprzedsiębiorcy.

Ponadto przy wyliczeniu zatrudnienia nie liczy się pracowników, którzy są na urlopie macierzyńskim, ojcowskim, rodzicielskim oraz wychowawczym. Nie wlicza się też osób zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.

Skoro w ustawie jest mowa o pracownikach, to wymienione tu kryterium odnosi się wyłącznie do osób zatrudnionych na umowę o pracę.

Obliczając średnioroczne zatrudnienie nie uwzględnia się osób współpracujących z przedsiębiorcą na podstawie umów cywilno-prawnych, takich jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło.

Warto tutaj zauważyć, że przepis mówi o co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych.

Oznacza to, że przedsiębiorca może przekroczyć zarówno liczbę pracowników, a także sumę aktywów bilansu lub obrót roczny ze sprzedaży wynoszący równowartość w złotówkach kwoty 2 mln euro, i pomimo tego w kolejnym roku nadal korzystać ze statusu mikroprzedsiębiorcy.

Dopiero 2 lata z rzędu, w których przedsiębiorca nie spełnia jednego z wyżej wymienionych warunków powodują utratę tego statusu.

Jednoosobowa działalność gospodarcza a status mikroprzedsiębiorcy

Często zadawanym pytaniem jest to czy mikroprzedsiębiorcą jest również osoba, która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i nie zatrudnia przy tym żadnych pracowników. Odpowiedź jest prosta.

Ponieważ samozatrudniony spełnia kryterium dotyczące liczby zatrudnionych pracowników, to jedynie niespełnienie drugiego z kryteriów mogłoby pozbawić go takiego statusu. W związku z tym dopóki osoba, która wybrała samozatrudnienie nie przekroczy w kolejnych 2 latach rocznego obrotu netto ze sprzedaży wyrażonego jako równowartość w złotych 2 milionów euro, dopóty może cieszyć się ze statusu mikroprzedsiębiorcy.

Mikroprzedsiębiorca a księgowość

To czy mikroprzedsiębiorca musi prowadzić pełne księgi rachunkowe zależy między innymi od formy prowadzenia działalności.

Reguluje to ustawa o rachunkowości w art. 2 ust. 1, który stanowi, że spółki prawa handlowego, takie jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółka akcyjna, muszą prowadzić pełną rachunkowość. W związku z tym przedsiębiorca, który posiada status mikroprzedsiębiorcy może być zobligowany do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych ze względu na wybraną formę działalności.

Obowiązek prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych dla spółek jawnych, spółek partnerskich czy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą jest ściśle powiązany z wysokością przychodów netto w poprzednim roku obrotowym. W tym przypadku przekroczenie przychodów w równowartości 2 000 000 euro powoduje, że w następnym roku taka firma musi zacząć prowadzić pełne księgi rachunkowe. Jest tak pomimo faktu, że w tym przypadku nie traci ona jeszcze statusu mikroprzedsiębiorcy.

Na jakie przywileje może liczyć mikroprzedsiębiorca

Jednym z przywilejów zarezerwowanych wyłącznie dla mikroprzedsiębiorców jest limit czasu na kontrolowanie takiego podmiotu przez organy podatkowe.

Zostało to uregulowane w ustawie Prawo przedsiębiorców w art. 55 ust.1 pkt 1. Zgodnie z tym przepisem kontrola u mikroprzedsiębiorcy może trwać jedynie przez 12 następujących po sobie dni roboczych.

Co ważne przepisy zawarte w ordynacji podatkowej określają, że za początek kontroli należy uznać dzień, w którym okazano upoważnienie do jej przeprowadzenia. Natomiast końcem kontroli jest dzień wręczenia protokołu z kontroli. Potwierdza to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lutego 2020 roku sygn. akt I FSK 2243/19.

Do mikroprzedsiębiorstw skierowanych jest sporo programów pomocowych czy też dofinansowań pochodzących z Unii Europejskiej. Było tak na przykład w czasie pandemii koronawirusa, gdzie mikroprzedsiębiorcy mogli otrzymać specjalne wsparcie z tarczy antykryzysowej.

Mikroprzedsiębiorcy prowadzący swoje biznesy w formie spółek prawa handlowego mogą uzyskać status małego podatnika, co skutkuje niższym podatkiem CIT.

Co prawda tutaj kryterium jest nieco inne, ale większość mikroprzedsiębiorstw, które są zarazem płatnikami CIT, mogą skorzystać ze stawki wynoszącej 9%.

Dodatkowo status małego podatnika umożliwia rozliczenie podatku VAT dopiero w momencie otrzymania zapłaty. Pozwala to na zachowanie lepszej płynności finansowej, zwłaszcza w przypadku wystawiania faktur z długimi terminami płatności lub wtedy, gdy kontrahenci zwlekają z uregulowaniem należności.

Jakie obowiązki ma mikroprzedsiębiorca

Tak jak każdy przedsiębiorca, również mikroprzedsiębiorca musi dokumentować sprzedaż za pomocą faktur.

Tutaj z pomocą przychodzi program do faktur, który znacznie ułatwia dokumentowanie sprzedaży towarów i usług. Właściciel firmy może wybrać program do faktur online, który do działania wymaga jedynie urządzenia z dostępem do Internetu. Dzięki temu można wystawiać faktury w dowolnym miejscu, również bezpośrednio u klienta.

W przypadku, gdy u mikroprzedsiębiorcy jest zatrudniona przynajmniej 1 osoba, która przystąpiła do PPK to taka firma ma obowiązek zawarcia umowy o prowadzenie PPK.

Natomiast gdy wszyscy pracownicy zrezygnują z uczestnictwa w tym programie, to mikroprzedsiębiorca nie musi zawierać ani umowy o zarządzenie PPK, ani umowy o prowadzenie PPK.

Liczba mikroprzedsiębiorstw w Polsce

Mikroprzedsiębiorcy to najbardziej liczna grupa przedsiębiorstw w Polsce. Według danych GUS w roku 2021 w Polsce funkcjonowało 2 355 639 takich firm, z czego aż 1 748 074 to miejsce pracy wyłącznie dla 1 osoby.

Co ciekawe, zdecydowana większość z nich, bo aż 65,6% prowadziło księgowość w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Drugim najbardziej popularnym rodzajem księgowości była ewidencja przychodów. Tę formę wybrało 19,7% mikroprzedsiębiorców. Na trzecim miejscu uplasowały się firmy prowadzące pełne księgi rachunkowe. Stanowiły one 11,5% ogółu mikroprzedsiębiorców. Na ostatnim miejscu (3,2%) znalazła się karta podatkowa, która obecnie nie jest już dostępna dla osób rozpoczynających działalność.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Jakuba Chmieleckiego