Mały ZUS w 2024 roku – o ile wzrosną składki?

Prowadzenie działalności gospodarczej nierozłącznie wiąże się z obciążeniami finansowymi na rzecz Państwa. Jednym z nich jest obowiązek opłacania składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W zależności od stażu w biznesie przedsiębiorca może płacić składki na zasadach ogólnych albo tych preferencyjnych. Prawodawca zadbał bowiem o to, aby młode biznesy miały kilka lat na wdrożenie się w rynek, wskutek czego składki na ubezpieczenie zostały znacznie obniżone.

Wysokość ulgowych składek w dużej mierze zależna jest od minimalnego wynagrodzenia za pracę. W roku 2023 najniższa krajowa była podwyższana dwukrotnie w ciągu roku. W roku 2024 będzie tak samo. Jak to wszystko wpłynie na mały ZUS 2024? Sprawdźmy.

Preferencyjny mały ZUS – jak działa?

Zasadą przy prowadzeniu działalności gospodarczej jest, że składki na ZUS płacone są w wysokości adekwatnej do osiąganego przychodu. Przedsiębiorca płaci zatem składki na ubezpieczenie społeczne od zadeklarowanej przez siebie podstawy.

Z kolei składki zdrowotne wynoszą 9% dochodu. Jednocześnie minimalna podstawa, jaką może przyjąć, stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto.

Wysokość składek jest ustalana poprzez wyliczenie odpowiedniego procentu od podstawy. Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52% podstawy; na ubezpieczenia rentowe – 8,00%, z kolei na ubezpieczenie chorobowe – 2,45%.

Jak widać, przedsiębiorcy niekorzystający z preferencyjnych zasad nie muszą martwić się o wynagrodzenie minimalne. Ono nie ma wpływu na ich zobowiązania wobec ZUS.

Zupełnie inaczej jest w sytuacji osób, które mogą i chcą skorzystać z ulgowego wyliczania składek. Dzięki małemu ZUS nowi przedsiębiorcy przez 24 miesiące kalendarzowe mogą płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne (składka na ubezpieczenie zdrowotne pozostaje niezmienna), liczone od obniżonej podstawy.

Podstawa ta nie może być jednak niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

W 2023 roku podstawa dla małego ZUS zmieniała się dwa razy. Wynika to wprost z faktu dwukrotnego podwyższania najniższej krajowej.

Od 1 stycznia wynosiła 3490 zł, dzięki czemu podstawa ZUS opiewała na 1047 zł. Z kolei od 1 lipca minimalne wynagrodzenie obowiązywało już w kwocie 3600 zł. Przez co podstawa małego ZUS wynosiła już 1080 zł. 

Ważne! Preferencyjny ZUS jest przewidziany wyłącznie dla przedsiębiorców opłacających składki za siebie. Za zatrudnionych pracowników i zleceniobiorców muszą oni płacić składki w normalnej wysokości.

Mały ZUS – dla kogo?

Mały ZUS stanowi preferencyjną metodę opłacania składek społecznych. Stąd też jest on wyjątkiem od ogólnej zasady. Skorzystać mogą z niego wyłącznie przedsiębiorcy, którzy spełniają określone warunki.

Pierwszym wymogiem jest ten, aby przedsiębiorca w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadził innej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Pozarolniczą działalność gospodarczą należy rozumieć jako:

• działalność prowadzoną na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;
• działalność twórczą lub artystyczną;
• działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne albo takiej, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, spółce jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
• prowadzenie publicznej lub niepublicznej szkoły lub innej formy wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu na podstawie ustawy – Prawo oświatowe.

Drugi warunek, jaki należy spełnić, to ten związany z pracą dla byłego pracodawcy. Przedsiębiorca nie może świadczyć usług dla byłego pracodawcy na tych samych zasadach co na etacie.

Jeżeli bowiem dana osoba rozwiązała umowę o pracę i założyła działalność wyłącznie po to, aby w dalszym ciągu wykonywać te same obowiązki pracownicze dla tego samego podmiotu, tyle że na lepszych warunkach, nie może wówczas skorzystać z preferencyjnego ZUS.

Jak stanowią przepisy, jeżeli przedsiębiorca wykonywał działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracował na podstawie stosunku pracy i wykonywał czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności, nie jest uprawniony do ulgi.

Owe dwa lata należy rozumieć jako 24 miesiące, nie zaś lata kalendarzowe.

Ważne! Zawieszenie działalności gospodarczej nie przerywa biegu 24 miesięcy preferencyjnego ZUS.

Co ze składką zdrowotną?

Mały ZUS dotyczy wyłącznie składek na ubezpieczenie społeczne. Nie znajdziemy tutaj ulg na składki zdrowotne. Te od samego początku wynoszą standardowe wartości, zależne od metody podatkowej.

Dla przedsiębiorcy, który wybierze progresywny podatek dochodowy (rozliczenie na zasadach ogólnych), składka na ubezpieczenie zdrowotne będzie wynosiła 9% podstawy wymiaru składki, tj. dochodu uzyskanego z jego działalności gospodarczej. Podstawa nie może być jednak niższa niż minimalna krajowa.

W przypadku podatku dochodowego rozliczanego w formie podatku liniowego składka zdrowotna będzie stanowiła 4,9% podstawy wymiaru składki.

Z kolei jeśli rozliczenie odbywa się na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, składka zdrowotna wyniesie 9% zryczałtowanej podstawy.

Składkę tę oblicza się następująco:

• przy przychodzie do 60 tys. zł – składka wynosi 376,16 zł;
• przy przychodzie powyżej 60 tys. zł, lecz nie więcej niż 300 tys. zł – składka wynosi 626,93 zł;
• przy dochodzie powyżej 300 tys. zł – 1128,48 zł.

Mały ZUS w 2024 roku

Jak wskazywałem na wstępie, mały ZUS jest w pełni zależny od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. To ustalane jest przez rząd z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem.

Stąd też wiemy już, ile najniższa krajowa będzie wynosiła w przyszłym roku.

Analogicznie do roku bieżącego, w 2024 musimy przygotować się na dwie podwyżki minimalnego wynagrodzenia.

Pierwsza będzie miała miejsce 1 stycznia, druga 1 lipca.

Od 1 stycznia 2024 roku najniższa krajowa wzrośnie do 4242 zł. Z kolei od 1 lipca będzie to już 4300 zł.

W związku z powyższym, w pierwszej połowie przyszłego roku mały ZUS wzrośnie z 331,26 zł do 402,65 zł miesięcznie. Będzie to podwyżka o 71,39 zł. Składki na ubezpieczenie społeczne będą zatem wynosiły odpowiednio:

• składka emerytalna: 248,41 zł;

• składka rentowa: 101,81 zł;
• składka chorobowa: 31,18 zł;
• składka wypadkowa: 21,25 zł.

Dokładając do tego minimalną składkę zdrowotną w kwocie 381,78 zł, wychodzi na to, że młody przedsiębiorca w przyszłym roku będzie płacić do ZUS co najmniej 784,43 zł na start.

Z racji tego, że różnica między wynagrodzeniami ze stycznia i lipca nie będzie znacząca, wysokość preferencyjnych składek również się dużo nie zmieni. Od 1 lipca 2024 roku obciążenie wobec ZUS będzie wynosiło 408,16 zł.

Dla konkretnych składek będzie to wyglądało następująco:

• składka emerytalna: 251,81 zł;
• składka rentowa: 103,20 zł;
• składka chorobowa: 31,61 zł;
• składka wypadkowa: 21,54 zł.

Sumując składki społeczne ze zdrowotną, w drugim półroczu przyszłego roku przedsiębiorca będzie wpłacał do ZUS co najmniej  795,16 zł.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego