Nowe uprawnienie fiskusa – nabycie sprawdzające

Polski ład to nie tylko zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych czy prawnych, ustawie o VAT, lecz także w ustawach – Ordynacja podatkowa czy ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej.

Zmiany ustawowe w 2022r. zaopatrzą fiskusa w nowe narzędzia kontrolne względem przedsiębiorców. Jednym z takich narzędzi kontrolnych jest nabycie sprawdzające.

Czym ono jest i na czym polega? Jakie uprawnienia posiada przedsiębiorca, a jakie urzędnik kontrolujący? O tym i o wiele innych sprawach opowiedziano w niniejszej publikacji.

Czym jest nabycie sprawdzające i kto tego dokonuje

Prawodawca wprowadził w ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 422, z późn. zm.8 zwanej dalej ustawą o KAS) nowy art. 94k. Zgodnie z nim nabycie sprawdzające to nabycie towarów i usług polegające na weryfikacji czy podatnik wywiązuje się z obowiązków przewidzianych w prawie podatkowym.

Weryfikacji w trakcie nabycia sprawdzającego podlegają:

• ewidencjonowanie sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej;
• wydawanie nabywcy paragonu fiskalnego.

Podatnikiem, który w ten sposób będzie weryfikowany jest:

1. podatnik dokonujący sprzedaży towarów lub usług, u którego jest wykonywane nabycie sprawdzające, albo
2. osoba dokonująca w imieniu i na rzecz podatnika – sprzedawcy zbycia towarów lub usług.

Z kolei organem dokonującym nabycia sprawdzającego jest:

1. osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej KAS wykonująca czynności służbowe w jednostce organizacyjnej, najczęściej jest to wyznaczony urzędnik z urzędu skarbowego lub celno-skarbowego (urzędu obejmującego swoim zasięgiem terytorialnym kontrolowanego przedsiębiorcę),
2. funkcjonariusz pełniący służbę w urzędzie celno-skarbowym lub w jednym oddziałów celnych podległych temu urzędowi – dokonujący nabycia sprawdzającego.

Osoby uprawnione do realizowania czynności sprawdzających, dokonują nabycia sprawdzającego na podstawie legitymacji służbowej i stałego upoważnienia udzielonego przez naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego

Co ważne powyższe stałe upoważnienie zawiera m.in.: oznaczenie organu, podstawę prawną, imię i nazwisko sprawdzającego, podpis udzielającego upoważnienia.

Urzędnik sprawdzający ma uprawnienie w czasie dokonywania nabycia sprawdzającego legitymować tożsamość sprzedawcy.

Warto pamiętać, iż podatnik sprawdzany ma prawo do weryfikacji i sprawdzenia upoważnienia urzędnika do przeprowadzania nabycia sprawdzającego

Niezwykle ważnym aspektem, o którym warto wiedzieć, są czynności, jakie winien podjąć urzędnik kontrolujący bezpośrednio po dokonaniu nabycia sprawdzającego.

Czynności urzędnika kontrolującego następujące bezpośrednio po dokonaniu nabycia sprawdzającego:

• Okazanie sprawdzanemu legitymacji służbowej
• Poinformowanie kontrolowanego o dokonaniu nabycia sprawdzającego
• Pouczenie sprawdzanego o jego prawach i obowiązkach

Miejsce przeprowadzania czynności sprawdzających

Naczelnik urzędu skarbowego i naczelnik urzędu celno-skarbowego może wykonywać czynności składające się na nabycie sprawdzające na obszarze całego terytorium RP.

Nabycie sprawdzające jest wykonywane w miejscu, w którym podatnik (sprzedawca) dokonuje sprzedaży towarów lub usług.

Urzędnik nabył towar lub usługę – co dalej?

Urzędnik kontrolujący przedsiębiorcę, który przeprowadza nabycie sprawdzające, czyli nabędzie towar i otrzyma potwierdzenie zakupu w postaci paragonu sprzedaży, zaraz po zakupie (od razu) zwraca sprzedawcy dany towar wraz z paragonem.

Jeżeli towar posiada właściwości, które pozwalają tylko na jednokrotną sprzedaż, wtedy urzędnik nie zwraca już tego towaru, chyba że sprzedawca zgodzi się na zwrot takiego towaru.

Jeżeli natomiast towar będzie dowodem na popełnienie przestępstwa bądź wykroczenia skarbowego to urzędnik dokona jego zabezpieczenia (ewentualnego zajęcia).

Podobnie sytuacja wygląda z paragonem, którym po nabyciu sprawdzającym dysponuje urzędnik. W sytuacji, gdy wszystko jest w porządku paragon wraz z towarem, wraca do sprzedawcy. Jednak urzędnik może nie zwrócić paragonu sprzedawcy, jeżeli:

• paragon wraz z towarem będzie stanowić dowód popełnienia przestępstwa bądź wykroczenia skarbowego,
• towar posiada właściwości, które pozwalają tylko raz go sprzedać jako produkt pełnowartościowy,
• sprzedawca odmówi urzędnikowi zwrotu pieniędzy za zwracany towar,
• sprzedawca odstąpi od czynności zwrotu towaru.

Zachowanie sprzedawcy w trakcie czynności nabycia sprawdzającego

Sprzedawca w trakcie czynności nabycia sprawdzającego może w ogóle nie być świadomym, iż nabywca to urzędnik, który nabywa towar lub usługę w celu przetestowania zachowania sprzedawcy.

Dlatego najlepiej, aby sprzedawca zachował spokój i realizował tak jak zawsze wszystkie standardowe czynności sprzedaży, a zatem przygotowanie, zbycie towaru lub wykonanie usługi, wystawienie paragonu sprzedaży, przyjęcie zapłaty.

Jeżeli natomiast urzędnik w trakcie czynności nabycia sprawdzającego będzie chciał zwrócić towar wraz z paragonem fiskalnym sprzedaży, wówczas sprzedawca będzie zobowiązany (powinien zachować się w sposób standardowy) do:

• przyjęcia towaru,
• przyjęcia paragonu,
• zwrotu zapłaty.

Oczywiście, jeżeli przedmiotem nabycia sprawdzającego nie będzie towar, ale usługa, wtedy to zrozumiałe – nie będzie podlegała zwrotowi.

Może jednak zdarzyć się, iż urzędnik zapłaci za wykonanie usługi następnie otrzyma paragon fiskalny a usługa z jakiś przyczyn nie zostanie jednak wykonana. W takim wypadku sprzedawca będzie zobligowany do zwrotu urzędnikowi otrzymanej zapłaty jak i do przyjęcia zwracanego przez urzędnika paragonu sprzedaży.

Jeżeli sprzedawca zdecyduje się odmówić zwrotu otrzymanej zapłaty urzędnikowi, wówczas kontrolujący może zachować zarówno paragon, jak i nabyty towar w celach dowodowych.

Brak nieprawidłowości a stwierdzenie naruszenia obowiązków przedsiębiorcy

Urzędnik kontrolujący sprzedawcę, który nie stwierdzi żadnych nieprawidłowości w toku przeprowadzania czynności nabycia sprawdzającego, sporządza jedynie notatkę zawierającą datę i miejsce nabycia, dane identyfikacyjne sprzedawcy i kontrolera, sposób przeprowadzenia sprzedaży przez kontrolowanego, wartość nabywanego towaru, numer kasy rejestrującej oraz paragonu sprzedaży.

Notatkę z przeprowadzenia czynności otrzymuje także kontrolowany sprzedawca.

Jeśli jednak nastąpiło jedno z poniższych zdarzeń, urzędnik kontrolujący sporządzi z przeprowadzonej czynności sprawdzającej protokół.

Zdarzenia występujące w trakcie nabycia sprawdzającego skutkujące spisaniem szczegółowego protokołu:

• Stwierdzenie naruszenia realizacji obowiązków przez sprzedawcę
• Przedmiotem nabycia sprawdzającego są usługi, a nie towar
• Sprzedawca odmówił przyjęcia zwrotu towaru wraz z paragonem lub zwrotu zapłaty
• Zatrzymany towar lub paragon stanowi dowód popełnienia przestępstwa, lub wykroczenia skarbowego

W protokole po dokonanym nabyciu sprawdzającym poza tymi samymi danymi jak w notatce służbowej urzędnik zawiera szczegółowy opis toku nabycia sprawdzającego wraz ze wskazaniem rodzaju naruszenia przez sprzedawcę jego obowiązków w trakcie nabycia sprawdzającego, który może zawierać informacje o przebiegu:

• zwrotu towaru, paragonu, zapłaty,
• odmowy przyjęcia przez sprzedającego towaru wraz z paragonem,
• odmowy przyjęcia przez sprzedającego zapłaty za towar,
• braku podlegania zwrotowi towaru,
• realizacji usługi lub jej braku,
• innych stwierdzonych uchybień.

Na koniec warto podkreślić, iż towar, który zostaje przez urzędnika nabyty w czasie nabycia sprawdzającego będzie własnością Skarbu Państwa.

Dotyczy to także pozostawienia przez urzędnika towaru u sprzedawcy (za jego zgodą) z uwagi na właściwości towaru powodujące możliwość tylko jednorazowej sprzedaży oraz gdy sprzedawca odmówi przyjęcia towaru, a także, gdy przedmiotem nabycia jest usługa, w ramach której zostaje nabyty określony towar.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Krzysztofa Ulickiego

Masz sugestię lub pomysł, co można zmienić lub ulepszyć w naszym oprogramowaniu, napisz do Nas, wszelkie pomysły są mile widziane!

O wszystkich funkcjach naszego programu dowiesz się na naszej stronie z cenami oraz z naszych podręczników, znajdziesz je pod tym adresem.

Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji, skontaktuj się z nami:

• pomoc@360ksiegowosc.pl
• +22 30 75 777
• lub napisz na czacie