Prawo do błędu dla nowych przedsiębiorców

Ustawodawca — często nieświadomie — zastawił na przedsiębiorców masę pułapek.

Na szczęście w przypadku przewinień mniejszego kalibru przepisy prawa nie są tak rygorystyczne. Młodzi przedsiębiorcy, którzy dopiero wchodzą w świat biznesu, mają tzw. prawo do błędu.

Na czym dokładnie to polega?

Prawo do błędu – o co z tym chodzi?

Tak zwane prawo do błędu zostało wprowadzone przepisem art. 21a ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Jak wskazuje ust. 1, jeżeli przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej narusza przepisy prawa związane z wykonywaną działalnością gospodarczą w okresie 12 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 36 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, a właściwy organ wszczyna w związku z tym naruszeniem postępowanie:

• mandatowe, lub
• w sprawie nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej

– przed nałożeniem na przedsiębiorcę grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożeniem na niego lub wymierzeniem mu administracyjnej kary pieniężnej organ wzywa przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych naruszeń oraz skutków tych naruszeń, o ile skutki takie wystąpiły.

Jednocześnie wyznacza on termin przedsiębiorcy na powyższe działania. Ustawa nie wskazuje tutaj dokładnego terminu, to zależy już od uznania organu.

Prawo przedsiębiorców pozwala zatem na zaadaptowanie się młodym przedsiębiorcom w całkowicie nowych dla nich warunkach.

Nie jest niczym dziwnym, że bez doświadczenia w danym aspekcie nietrudno jest o pomyłkę. Państwo w takiej sytuacji, zamiast karać, powinno starać się wskazać na popełnione błędy i oczekiwać ich naprawienia.

Organy administracyjne w pierwszej kolejności powinny wezwać do usunięcia stwierdzonych naruszeń oraz ich skutków, jeżeli takie wystąpiły, a dopiero gdy przedsiębiorca nie podejmie oczekiwanych działań, może przystąpić do ukarania.

W przypadku postępowania mandatowego organ może w ogóle odpuścić wzywanie przedsiębiorcy do określonego działania.

Wystarczy, że przedsiębiorca złoży pisemne oświadczenie, w którym zobowiąże się do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz ich skutków, w wyznaczonym przez organ terminie.

Trzeba przy tym mieć na względzie, że w przypadku odmowy złożenia oświadczenia, organ nie dokona już wezwania, a od razu przejdzie do nałożenia mandatu lub sankcji administracyjnej.

Ułatw sobie pracę i zminimalizuj popełniane błędy prowadząc księgowość w programie online:

Kto ma prawo do błędu?

Do błędu prawo mają młodzi przedsiębiorcy. Ale co to oznacza?

Przepis wskazuje tutaj jedynie na podmioty zarejestrowane w CEIDG. A zatem będą to wyłącznie osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą (również w formie spółki cywilnej).

Dodatkowym wymogiem jest, aby owa działalność nie była prowadzona dłużej aniżeli 12 miesięcy, jeśli jest ona podejmowana po raz pierwszy.

Jeśli natomiast działalność gospodarcza została zamknięta lub zawieszona, aby można było skorzystać z prawa do błędu, musi minąć co najmniej 36 miesięcy od dnia takiego zakończenia lub zawieszenia.

Kiedy przedsiębiorca uniknie kary?

Prawo przedsiębiorców w ramach prawa do błędu wyróżnia dwie sytuacje, kiedy możliwe jest uniknięcie kary przez przedsiębiorcę.

Pierwszy przypadek to wspomniane już usunięcie naruszenia przepisów prawa oraz jego skutków w wyznaczonym przez organ terminie.

Wówczas to:

• właściwy organ, w drodze decyzji odstępuje od nałożenia mandatu lub wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu;

• przedsiębiorca nie podlega karze za popełnione wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, stanowiące stwierdzone naruszenie przepisów prawa.

Drugi przypadek stanowi przejaw samokontroli przedsiębiorcy. Mianowicie jeżeli przedsiębiorca dobrowolnie, z własnej inicjatywy, zaprzestanie naruszeń i usunie skutki swojego działania, a następnie powiadomi o tym organ, wówczas odstępuje się od wymierzenia sankcji.

A zatem przedsiębiorca musi sam dojść do tego, że podjął czynności niezgodne z przepisami prawa i niezwłocznie dokonać naprawienia swojego błędu.

Musi się to jednak stać przed:

• wezwaniem właściwego organu;
• złożeniem pisemnego oświadczenia, w którym przedsiębiorca zobowiązuje się do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń.

Działa to podobnie do instytucji czynnego żalu, stosowanego w prawie podatkowym. Przy czym tutaj prawo do błędu stosowane może być w obrębie całego prawa administracyjnego, nie tylko podatkowego.

Warto przy tym wskazać, że jeśli w związku z usuniętymi naruszeniami dochodzi do wszczęcia postępowania sądowego, sąd odstępuje od wymierzenia kary grzywny przedsiębiorcy, w przypadku gdy jej wysokość nie przekraczałaby maksymalnej wysokości kary grzywny, która mogłaby zostać nałożona w postępowaniu mandatowym.

Nie zawsze uniknięcie kary będzie możliwe

Mimo spełniania wskazanych we wstępie przesłanek tj. bycia nowym w biznesie i naprawienia popełnionego błędu, organy nie zawsze będą mogły odstąpić od nałożenia mandatu lub wymierzenia kary pieniężnej.

Jak wskazuje ust. 8 art. 21a Prawa przedsiębiorców, prawo do błędu nie przysługuje przedsiębiorcy, jeżeli:

• naruszenie dotyczy przepisów prawa, które zostały naruszone przez przedsiębiorcę w przeszłości;
• naruszenie przepisów prawa jest rażące;
• nie jest możliwe usunięcie naruszeń przepisów prawa lub gdy wywołały one nieodwracalne skutki;
• konieczność nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożenia lub wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej wynika z ratyfikowanej umowy międzynarodowej bądź bezpośrednio stosowanych przepisów prawa Unii Europejskiej;
• naruszenie przepisów prawa polega na wykonywaniu działalności gospodarczej pomimo braku uzyskania wymaganych prawem koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej bądź na działaniu bez uzyskania wcześniejszej zgody, zezwolenia lub pozwolenia właściwego organu na to działanie, jeżeli przepisy przewidują obowiązek ich uzyskania, lub na działaniu niezgodnym z taką zgodą, zezwoleniem lub pozwoleniem;

przepisy odrębne przewidują nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożenie lub wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za niewykonanie zaleceń pokontrolnych.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego