Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – odliczenie straty  z lat ubiegłych

Prowadzenie działalności gospodarczej nie zawsze przynosi zysk, zdarza się że przedsiębiorca wygeneruje stratę.

Strata w działalności pojawia się wówczas, gdy ponoszone koszty przekraczają przychody. Przedsiębiorcy, którzy jako formę opodatkowania wybrali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą mieć wątpliwości czy w ramach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą odliczyć straty z lat ubiegłych. Wyjaśniamy w jaki sposób ryczałtowcy odliczają straty poniesione w ramach prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej według zasad ogólnych lub podatkiem liniowym.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania coraz częściej stosowana przez osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze.

Zmiany wprowadzone na mocy Nowego Ładu w 2022 roku skłoniły wielu przedsiębiorców do zmiany formy opodatkowania na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Opodatkowanie ryczałtem charakteryzuje się stosunkowo niską stawką podatku. Stawka podatku uzależniona jest od rodzaju czynności wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Co więcej za sprawą Nowego Ładu ustawodawcy obniżyli część stawek ryczałtu m.in. programiści od 2022 roku opłacają podatek według stawki 12%, a architekci według stawki 14%.

W ramach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych podatek obliczany jest od przychodu, bez pomniejszania go o koszty jego uzyskania.

Ryczałtowy mają prawo do odliczenia wydatków określonych w art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nie zostały już odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to m.in. składki na ubezpieczenie społeczne oraz ulga abolicyjna.

Trzeba podkreślić, że grupa odliczeń możliwych do zastosowania przy ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych jest ograniczona w porównaniu do odliczeń przysługujących przedsiębiorcom stosującym skalę podatkową.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych uprawnia do oddania 1% podatku na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zyskał na atrakcyjności od 2022 roku w wyniku zmian wprowadzonych w ramach Nowego Ładu również dlatego, że Nowy Ład powoduje, że wysokość składki zdrowotnej opłacanej przez przedsiębiorców uzależniona jest od przychodów/dochodów osiąganych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Do tej pory wszystkie osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze uiszczały ryczałtową składkę zdrowotną, której podstawę stanowiło 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku włącznie z wypłatami z zysku. Od 2022 roku zasady ustalania wysokości składki zdrowotnej zmieniły się diametralnie.

Przedsiębiorcy stosujący skalę podatkową lub podatek liniowy uiszczają składkę zdrowotną od osiąganych dochodów, natomiast dla przedsiębiorców stosujących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych składka zdrowotna ustalana jest ryczałtowo, jednak jej wysokość również uzależniona jest od przychodów uzyskiwanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla ryczałtowców począwszy od 2022 roku wynosi:

• przy przychodach rocznych do 60 tys. zł – 60% przeciętnego wynagrodzenia;
• przy przychodach rocznych od 60 tys. zł do 300 tys. zł– 100% przeciętnego wynagrodzenia,
• przy przychodach rocznych powyżej 300 tys. zł.– 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Warto zwrócić uwagę, że dla ryczałtowców, w przeciwieństwie do przedsiębiorców stosujących skalę podatkową lub podatek liniowy przewidziano górny limit daniny z tytułu składki zdrowotnej.

Ryczałtowa składka zdrowotna, z ograniczoną podstawą wymiaru wynoszącą maksymalnie 180% przeciętnego wynagrodzenia sprawia, że wielu przedsiębiorców od 2022 roku zdecydowało się na zmianę formy opodatkowania na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Trzeba podkreślić, że począwszy od 2022 roku w wyniku Nowego Ładu całkowicie zlikwidowana została możliwość odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej od podatku dla wszystkich podatników, w tym także dla przedsiębiorców stosujących jako formę opodatkowania ryczał od przychodów ewidencjonowanych.

Strata z lat ubiegłych w działalności gospodarczej

Obowiązujące w Polsce prawo podatkowe przewiduje możliwość uwzględnienia straty poniesionej we wcześniejszych latach prowadzenia działalności gospodarczej. Strata w działalności gospodarczej występuje wówczas, gdy suma kosztów uzyskania przychodów przewyższa sumę przychodów osiąganych w danym roku podatkowym. Odliczenie straty powoduje zmniejszenie bieżącego zobowiązania podatkowego do zapłaty.

Trzeba podkreślić, że poniesiona strata rozliczana jest wyłącznie w ramach danego źródła przychodów. W art. 10 ustawy o PIT wyszczególniono katalog źródeł przychodów, jednym z nich są przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Poszczególne przychody klasyfikowane są do poszczególnych źródeł przychodów, a dochód ustalany jest w ramach danego źródła przychodów. Jeżeli zatem osoba prowadząca działalność gospodarczą posiada alternatywne źródła zarobkowania i z jednego z nich wykazuje dochód, a z drugiego stratę, to te kwoty nie podlegają zsumowaniu, strata z danego źródła rozliczana jest wyłącznie w danym źródle.

Co do zasady stratę poniesioną w danym roku podatkowym można odliczyć w najbliższych kolejno następujących po sobie pięciu latach podatkowych, z tym że kwota odliczenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% tej straty.

Począwszy od 2022 roku istnieje jednak możliwość jednorazowego rozliczenia straty podatkowej do wysokości 5 mln zł. Trzeba jednak mieć na uwadze, że nadwyżka tej kwoty jest rozliczana na zasadach uwzględniających odliczenie maksymalnie 50% straty w jednym roku.

Przykład

Pani Wioleta poniosła w 2021 roku stratę w wysokości 7 mln zł i ma prawo do jej odliczenia w ciągu pięciu kolejnych lat podatkowych. W 2022 roku Pani Wioleta osiągnęła dochód w wysokości 9 mln złotych, jednak ze względu na ograniczenie do 5 mln, Pani Wioleta może w 2022 roku odliczyć jedynie 5 mln straty. Pozostała kwota straty będzie możliwa do odliczenia w kolejnych latach podatkowych.

Poniesioną w poprzednich latach stratę można zatem odliczyć w ciągu pięciu kolejnych lat po roku, w którym poniesiono stratę, a strata z lat ubiegłych pomniejsza dochody uzyskane z tego samego źródła. Jeżeli zatem przedsiębiorca nie wykaże dochodu w danym roku podatkowym, to w tym roku nie może odliczyć straty. W razie, gdy w kolejnych pięciu latach podatkowych, po roku w którym poniósł stratę, nie osiągnie dochodu, wówczas w ogóle nie odliczy tej straty.

Zmiana formy opodatkowania na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych a odliczenie straty

Ryczałtowcy nie wykazują straty podatkowej ponieważ opłacają podatek od przychodu bez możliwości pomniejszenia go o koszty uzyskania przychodów. Może się jednak zdarzyć, że przedsiębiorcy stosującemu jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, przysługuje prawo do odliczenia straty z lat ubiegłych. Taka sytuacja może mieć miejsce przy zmianie formy opodatkowania z zasad ogólnych lub podatku liniowego na ryczałt pd przychodów ewidencjonowanych.

Od 2022 roku za sprawą Nowego Ładu wielu przedsiębiorców zdecydowało się na zmianę formy opodatkowania z zasad ogólnych lub podatku liniowego na ryczał od przychodów ewidencjonowanych.

Przedsiębiorca, który dokonał zmiany formy opodatkowania z zasad ogólnych lub podatku liniowego na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, w razie poniesienia straty w okresie prowadzenia działalności opodatkowanej według skali podatkowej lub podatkiem liniowym, ma prawo odliczenia tej straty także od przychodów z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Prawo odliczenia straty dla podatników uzyskujących przychody opodatkowane ryczałtem przy zmianie formy opodatkowania z zasad ogólnych lub podatku liniowego na ryczałt przysługuje na mocy art. 11 ust 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Ryczałtowcy w terminie do 28 lutego roku następującego po danym roku podatkowym składają zeznanie roczne PIT-28 wraz z załącznikami. Deklarację roczną PIT-28 należy dostarczyć do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika. W zeznaniu rocznym PIT-28 można dokonać odliczenia straty z lat ubiegłych poniesionej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Aby odliczyć stratę z lat ubiegłych nie trzeba czekać do momentu złożenia zeznania rocznego. Stratę można odliczyć także na bieżąco w trakcie roku podatkowego, a zatem w momencie ustalania wysokości zaliczek na podatek dochodowy. Odliczenie strat podatkowych z lat ubiegłych na mocy art. 9 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ryczałtowiec dokonuje od uzyskanego przychodu. Obniżeniu ulega wówczas przychód, a nie dochód uzyskany ze źródła przychodów jakim jest działalność gospodarcza. Odliczeniu podlega strata w wysokości proporcjonalnej w stosunku do przychodów opodatkowanych różnymi stawkami.

Przykład

Pani Monika poniosła stratę w 2021 roku z działalności opodatkowanej według skali podatkowej. W 2022 roku Pani Monika w związku ze zmianami wprowadzonymi w ramach Nowego Ładu zdecydowała się na zmianę formy opodatkowania na ryczał od przychodów ewidencjonowanych. Czy po rezygnacji ze skali podatkowej i wyborze ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych Pani Monika może odliczyć stratę poniesioną w 2021 roku?

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą, z której przychody opodatkował skalą podatkową, przy przejściu na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych od 2022 roku ma możliwość odliczenia straty z lat ubiegłych. Pani Monika w 2022 roku ma zatem prawo do odliczenia straty poniesionej w 2021 roku, którą wykazała stosując jako formę opodatkowania zasady ogólne w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Stratę z 2021 roku Pani Monika można odliczać na bieżąco w ciągu roku w momencie ustalania zaliczek na podatek dochodowy lub dopiero po zakończeniu roku podatkowego, czyli w zeznaniu rocznym PIT-28.

Zamknięcie lub zawieszenie firmy nie pozbawia przedsiębiorcy do prawa do odliczenia straty z lat ubiegłych. Podatnik zachowuje prawo do rozliczenia straty z poprzednich lat na takich samych zasadach, jakie miałby, gdyby nie zamykał lub nie zawieszał działalności.

Więcej o ryczałcie możecie przeczytać w pozostałych artykułach – porównanie ryczałtu i podatku liniowego znajdziecie tutaj.

A o tym kiedy warto stosować ryczałt przeczytacie tutaj.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa