Składka zdrowotna w 2022 roku – jak ustalić wysokość?

Wraz z wejściem w życie Nowego Ładu zmienia się wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców.

Nowy sposób ustalania zobowiązania z tytułu składki zdrowotnej dotyczy wszystkich osób prowadzących działalność gospodarczą niezależnie od stosowanej formy opodatkowania.

Od formy opodatkowania dochodów osiąganych w ramach działalności gospodarczej uzależniony jest jednak sposób ustalania wysokości składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Co więcej, zasady obliczania składki dla przedsiębiorców opodatkowanych skalą podatkową lub podatkiem liniowym są zróżnicowane za styczeń i kolejne miesiące.

Przypomnijmy, że do tej pory wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców była ustalana ryczałtowo niezależnie od stosowanej formy opodatkowania.

Podstawą wymiaru składki zdrowotnej było 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku. Od 2022 roku zasady ulegną zmianie i każdy przedsiębiorca będzie opłacał składkę w zależności od osiąganego dochodu. Im wyższy dochód z działalności, tym wyższa będzie danina z tytułu składki zdrowotnej. Ile wyniesie składka zdrowotna w 2022 roku dla osób prowadzących działalności gospodarcze stosujące jako formę opodatkowania skalę podatkową, podatek liniowy, ryczał od przychodów ewidencjonowanych i kartę podatkową?

Skala podatkowa a składka zdrowotna

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców stosujących jako formę opodatkowania skalę podatkową wynosi 9% dochodu firmy. Rok składkowy rozpoczyna się 1 lutego, a kończy 31 stycznia następnego roku. Styczeń 2022 roku jest okresem przejściowym, w którym obowiązują przepisy przejściowe, podstawą wyliczenia składki zdrowotnej za styczeń 2022 roku stanowi po raz ostatni 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku.

Za styczeń 2022 roku należy zapłacić 9% podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny średnie wynagrodzenie za IV kwartał 2021 roku w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 6221,04 zł. 75% przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale 2021 roku wynosi zatem 4665,78 zł (75% x 6221,04 = 4665,78 zł). Składka wynosi 9% podstawy, czyli 419,92 zł (9% x 4665,78 = 419,92 zł).

Od lutego 2022 roku przedsiębiorcy opodatkowani według zasad ogólnych będą opłacać składkę zdrowotną w wysokości 9% dochodu. Przy ustalaniu wysokości składki zdrowotnej za dany miesiąc pod uwagę brany będzie dochód za miesiąc poprzedni. Oznacza to, że obliczając zobowiązanie z tytułu składki zdrowotnej za luty 2022 roku, jako podstawę wymiaru tej składki należy przyjąć dochód za styczeń 2022, a ustalając składkę za marzec 2022, pod uwagę należy wziąć dochód za luty 2022 itd.

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców stosujących podatek liniowy

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców stosujących podatek liniowy ostatecznie została ustalona na poziomie 4,9% dochodu firmy. W przypadku przedsiębiorców stosujących podatek liniowy rok składkowy analogicznie jak przy skali podatkowej rozpoczyna się 1 lutego, a kończy 31 stycznia następnego roku. Oznacza to, że za styczeń 2022 roku liniowcy opłacają składkę, której podstawę stanowi 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał niekorzystną dla przedsiębiorców stosujących podatek liniowy interpretację, zgodnie z którą liniowcy za styczeń 2022 roku opłacają składkę w wysokości 9% podstawy wymiaru. Z taką interpretacją przepisów zgadza się także Ministerstwo Finansów, co oznacza, że liniowcy za styczeń 2022 roku zapłacą składkę zdrowotną obliczoną na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej, czyli 419,92 zł.

Od lutego 2022 roku dla przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosić będzie 4,9% dochodu. Wysokość składki odprowadzanej w danym miesiącu obliczana będzie na podstawie dochodu uzyskanego w poprzednim miesiącu. Ustalając składkę zdrowotną za luty 2022 roku jako podstawę wymiaru należy przyjąć dochód za styczeń 2022, a przy określaniu wysokości składki za marzec 2022, podstawę wymiaru tej składki stanowi dochód za luty 2022 itd.

Minimalna składka zdrowotna bez górnego limitu

Przedsiębiorcy stosujący jako formę opodatkowania skalę podatkową lub podatek liniowy po wejściu w życie Nowego Ładu opłacają składkę zdrowotną od dochodu, z wyjątkiem składki za styczeń, której wysokość ustalana jest według dotychczas obowiązujących zasad.

Trzeba jednak mieć na uwadze, że strata w działalności nie oznacza, że przedsiębiorca zostanie zwolniony z zapłaty składki zdrowotnej. Ustawodawcy wprowadzili bowiem pojęcie składki minimalnej uiszczanej w razie poniesienia straty lub dochodu, przy którym zobowiązanie z tytułu składki zdrowotnej byłoby niższe niż 9% minimalnego wynagrodzenia za dany rok. Miesięczna wysokość składki zdrowotnej nie może być zatem niższa niż kwota ustalona jako 9% minimalnego wynagrodzenia.

Minimalna składka zdrowotna dla przedsiębiorców stosujących skalę podatkową lub podatek liniowy wynosi 9% minimalnego wynagrodzenia za dany rok.

W 2022 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 3010 zł, co oznacza, że minimalna składka zdrowotna w tym toku wynosi 270,90 zł. Ustawa nie przewiduje natomiast maksymalnej składki zdrowotnej. Brak górnego limitu składki zdrowotnej dla przedsiębiorców stosujących skalę podatkową lub podatek liniowy w praktyce może oznaczać duże obciążenie dla osób prowadzących działalności gospodarcze osiągające wysokie dochody, którego od 2022 roku nie można odliczyć od podatku.

Składka zdrowotna dla ryczałtowców i przedsiębiorców stosujących kartę podatkową

Przedsiębiorcy, którzy wybrali jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2022 roku opłacają 9% składkę zdrowotną, jednak liczoną od innej podstawy wymiaru niż dotychczas. Przedsiębiorcy opodatkowani tą formą jako podstawę wymiaru składki zdrowotnej stosują procent liczony od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok. Po wprowadzeniu Nowego Ładu składka zdrowotna dla ryczałtowców jest liczona w trzech progach, a jej podstawę na 2022 rok stanowi średnie wynagrodzenie za IV kwartał 2021 roku w sektorze przedsiębiorstw. Według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny średnie wynagrodzenie za IV kwartał 2021 roku w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 6221,04 zł.

Kluczowe znaczenie dla ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla ryczałtowca ma wysokość uzyskanych przez niego przychodów rocznych, wysokość przychodów determinuje wysokość podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem obowiązują trzy graniczne limity odnośnie zobowiązania z tytułu składki zdrowotnej do zapłaty:

• przychody poniżej 60 000 zł– składka zdrowotna jako 9% od kwoty 60% przeciętnego wynagrodzenia, w 2022 roku wysokość tej składki wynosi 335,94 zł;
• przychody w przedziale 60 000 – 300 000 zł– składka zdrowotna jako 9% od kwoty 100% przeciętnego wynagrodzenia, w 2022 roku wysokość tej składki wynosi 559,89 zł;
• przychody powyżej 300 000 zł– składka zdrowotna jako 9% od kwoty 180% przeciętnego wynagrodzenia, w 2022 roku wysokość tej składki wynosi 1007,81 zł.

Przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może wybrać metodę rozliczenia składki zdrowotnej. Pierwsza metoda polega na naliczaniu przychodu od początku roku i na tej podstawie przyporządkowywanie właściwej składki zdrowotnej. Opłacanie miesięcznych składek zdrowotnych rozpoczyna się wówczas od najniższego progu i trwa do momentu przekroczenia kolejnego progu rocznych przychodów. Po przekroczeniu danego progu rocznych przychodów, przedsiębiorca jest zobligowany do wyrównania niedopłaty, a więc dopłacenia różnicy w składkach za poprzednie miesiące. Druga metoda polega na przyjęciu jako podstawy wyliczeniowej składki zdrowotnej przychodu uzyskanego w roku ubiegłym. Trzeba mieć na uwadze, że niezależnie od przyjętej metody ustalania wysokości składki zdrowotnej dla ryczałtowców, możliwe jest powstanie niedopłaty lub nadpłaty, które są wyrównywane na koniec roku.

Przykład

Pan Adrian będący programistą stosuje jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W 2021 roku Pan Adrian uzyskał przychody w wysokości 250 000 zł i szacuje, że w 2022 roku uzyska przychody w podobnej wysokości. Wybierając pierwszą metodę rozliczenia składki zdrowotnej, Pan Adrian do momentu osiągnięcia przychodów w wysokości 60 00 zł będzie płacił składkę zdrowotną w wysokości 335,94 zł, a po przekroczeniu tego progu przychodów, będzie opłacał składkę w wysokości 559,89 zł. Jeżeli roczne przychody za 2022 rok w rzeczywistości będą zawierały się w przedziale 60 000 – 300 000 zł, Pan Adrian na koniec roku będzie zobowiązany do wyrównania niedopłaty za miesiące, w których opłacał składkę w wysokości 335,94 zł. W razie, gdyby Pan Adrian wybrał drugą metodę rozliczenia składki zdrowotnej, za wszystkie miesiące 2022 roku zapłaci wówczas 559,89 zł z tytułu składki zdrowotnej, jednak nie powstanie niedopłata, a więc na koniec roku nie powstanie konieczność wyrównania składki zdrowotnej.

Przedsiębiorcy stosujący kartę podatkową opłacają w 2022 roku składkę zdrowotną w wysokości 270,90 zł, co stanowi 9% minimalnego wynagrodzenia w 2022 roku. Przypomnijmy, że od 2022 roku kartę podatkową mogą stosować wyłącznie przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na ten sposób rozliczenia jeszcze w 2021 roku. Od 2022 roku nie ma możliwości zmiany formy opodatkowania na kartę podatkową.

Roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej

Za sprawą Nowego Ładu dla przedsiębiorców, który jako formę opodatkowania stosują skalę podatkową, podatek liniowy lub ryczał od przychodów ewidencjonowanych, zostanie wyznaczona roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej. Ustalenie rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej ma umożliwić prawidłowe rozliczenie tej składki na koniec roku składkowego.

W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej lub podatkiem liniowym może się zdarzyć, że miesięczny dochód zostanie skorygowany, przez co zmieni się wysokość należnej składki zdrowotnej.

Jeżeli na koncie płatnika powstanie nadpłata lub niedopłata, to zostanie ona wyrównana poprzez ustalenie rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej, na jej podstawie określona zostanie wówczas rzeczywista wysokość składki zdrowotnej. Roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej lub podatkiem liniowym będzie ustalana za okres roku składkowego, który będzie trwał od 1 lutego do 31 stycznia roku następnego.

Wysokość składki zdrowotnej dla ryczałtowców jest uzależniona od wysokości osiąganych przychodów. Ewentualne niedopłaty i nadpłaty będą wyrównywane w rozliczeniu rocznym.

Brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od 2022 roku!

Trzeba mieć na uwadze, że zmiana sposobu ustalania wysokości składki zdrowotnej dla przedsiębiorców to nie jedyna zmiana w zakresie tej daniny. Jeszcze bardziej dotkliwa dla osób prowadzących działalności gospodarcze może okazać się likwidacja odliczalności tej składki.

Dotychczas przedsiębiorcy opłacali 9% podstawy wymiaru składki zdrowotnej, a od podatku mogli odliczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Od 2022 roku za sprawą Nowego Ładu pozbawiono wszystkich przedsiębiorców prawa do odliczenia jakiejkolwiek części zapłaconej składki zdrowotnej od podatku. W praktyce oznacza to wzrost obciążeń z tytułu podatku dochodowego, który dotychczas był pomniejszany o znaczną część składki zdrowotnej zapłaconej do ZUS-u.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopę.