Split payment przy usługach budowlanych

Co to jest split payment?

Mechanizm podzielonej płatności, określany również jako split payment obowiązuje w Polsce od 1 listopada 2019 roku.

Płatność realizowana jest wówczas przez nabywcę towarów lub usług przy wykorzystaniu komunikatu tzw. komunikatu przelewu, w wyniku czego kwota podatku VAT trafia na rachunek VAT sprzedawcy, a kwota netto na jego rachunek bankowy.

Rachunek VAT jest tworzonym automatycznie i bezpłatnym subkontem do rachunku firmowego podatnika.

Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w którym podatnik wskazuje:

1) kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;

2) kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto;

3) numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;

4) numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Kiedy split payment jest obowiązkowy?

Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o podatku do towarów i usług, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej.

Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.

Obowiązek uregulowania płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności odnosi się zatem wyłącznie do transakcji przekraczających kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej.

Jeżeli wartość danej transakcji nie przekracza kwoty 15 000 zł lub jej równowartości wyrażonej w walucie obcej, przedsiębiorca może dobrowolnie dokonać płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności lub uregulować płatność w sposób tradycyjny.

Aby split payment był obowiązkowy nabyte towaru lub usługi muszą być wyszczególnione w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Obowiązek dokonywania płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, jeżeli przynajmniej jedna pozycja na fakturze, której całkowita wartość brutto przekracza kwotę 15 000 zł  dotyczy towarów lub usług zawartych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Obowiązek dokonania płatności  przez split payment odnosi się wówczas wyłącznie do kwoty należności z tytułu nabycia towarów lub usług z załącznika 15 do ustawy o VAT, co oznacza że pozostałą kwotę należności nabywca może uregulować również przez split payment lub zwykłym przelewem.

Mechanizm podzielonej płatności – transakcje między przedsiębiorcami

Zwróćmy uwagę, że dokonywanie płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności odnosi się wyłącznie do transakcji między przedsiębiorcami.

Przykład

Czy firma świadcząca usługi budowlane na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej i niebędącej podatnikiem VAT w przypadku transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł brutto zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej powinna przyjąć zapłatę przez split payment?

W przypadku sprzedaży usług budowlanych na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej i niebędącej podatnikiem VAT, nie stosuje się split payment, czyli mechanizmu podzielonej płatności.

Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej i niebędąca podatnikiem VAT nie posiada rachunku VAT, co oznacza że nie miałaby możliwości wykonania przelewu z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Faktura VAT a obowiązkowy split payment

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o podatku od towarów i usług,

Stosownie zaś do przepisu art. 106e ust. 1 pkt 18a u.p.t.u., faktura powinna zawierać w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy – wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”, przy czym do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.

Oznacza to, że sprzedawca dokonując sprzedaży towarów lub usług objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności ma obowiązek umieścić na fakturze adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.

Wystawienie przez sprzedawcę faktury zawierającej odpowiednią adnotację sprawia, że nabywca wraz z fakturą dokumentującą dokonanie nabycia otrzymuje także informację o obowiązku uregulowania płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Trzeba jednak mieć na uwadze, że nawet wtedy gdy faktura nie zawiera adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, przedsiębiorca nabywający towary lub usługi udokumentowane fakturą, której kwota ogółem przekracza kwotę 15 000 zł ma obowiązek zweryfikować, czy pozycje wykazane na fakturze nie zostały wyszczególnione w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Jeżeli okaże się, że podatnik dokonał nabycia towarów lub usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT, pomimo że na fakturze, którą otrzymał od sprzedawcy nie widnieje adnotacja „mechanizm podzielonej płatności”, ma obowiązek dokonać zapłaty przez split payment.

Mechanizm podzielonej płatności w usługach budowlanych

Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności jest zatem obowiązkowe w przypadku transakcji, w odniesieniu do których zostały spełnione łącznie następujące warunki:

• wartość transakcji przekracza kwotę 15 tys. zł;
• co najmniej jedna pozycja na fakturze wskazana jest w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług,
• transakcja zawarta została pomiędzy przedsiębiorcami.

W załączniku nr 15 do ustawy o VAT wyszczególniono różnego rodzaju usługi budowlane, co oznacza że zarównio przedsiębiorca świadczący usługi budowlane dla innego przedsiębiorcy, jak i nabywający tego typu usługi od innej firmy, powinien dokładnie zweryfikować czy dana usługa została wskazana w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Jeżeli usługa budowlana została wymieniona w tym załączniku, a transakcja jest udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł, sprzedawca powinien umieścić na fakturze adnotację „mechanizm podzielonej płatności”, a nabywca ma obowiązek uregulować płatność z zastosowaniem split payment.

Do usług budowlanych zawartych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT należą w szczególności:

• roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków) – PKWiU 41.00.3;
• roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków niemieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków) – PKWiU 41.00.4;
• roboty ogólnobudowlane związane z budową autostrad, dróg, ulic i innych dróg dla pojazdów i pieszych oraz budową pasów startowych – PKWiU 42.11.20.0;
• roboty ogólnobudowlane związane z budową dróg szynowych i kolei podziemnej – PKWiU 42.12.20.0;
• roboty ogólnobudowlane związane z budową mostów i tuneli – PKWiU 42.13.20.0;
• roboty ogólnobudowlane związane z budową stadionów i boisk sportowych – PKWiU 42.99.22.0;
• roboty ogólnobudowlane związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowanych – PKWiU 42.99.29.0;
• Roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych – PKWiU 43.11.10.0;
• Roboty związane z przygotowaniem terenu pod budowę, z wyłączeniem robót ziemnych – PKWiU 43.12.11.0;
• Roboty związane z wykonywaniem instalacji cieplnych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych – PKWiU 43.22.12.0;
• Roboty związane z wykonywaniem instalacji gazowych – PKWiU 43.22.20.0;
• Roboty związane z wykonywaniem izolacji – PKWiU 43.29.11.0;
• Roboty związane z wykonywaniem ogrodzeń – PKWiU 43.29.12.0;
• Roboty tynkarskie – PKWiU 43.31.10.0;
• Roboty instalacyjne stolarki budowlanej – PKWiU 43.32.10.0;
• Roboty związane z wykładaniem posadzek i oblicowywaniem ścian – PKWiU 43.33.10.0;
• Roboty malarskie – PKWiU 43.34.10.0;
• Roboty szklarskie – PKWiU 43.34.20.0;
• Roboty związane z wykonywaniem konstrukcji dachowych – PKWiU 43.91.11.0;
• Roboty związane z montowaniem i demontowaniem rusztowań – PKWiU 43.99.20.0;
• Roboty betoniarskie – PKWiU 43.99.40.0;
• Roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych 43.99.90.0.

Jakie są konsekwencje uiszczenia płatności z pominięciem split payment?

W przypadku naruszenia obowiązku dokonania płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności przewidziane są następujące sankcje:

• sankcją w postaci ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego (naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego może ustalić dodatkowe zobowiązanie podatkowe, odpowiadające kwocie 30% kwoty podatku VATz faktury, przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług objętych mechanizmem podzielonej płatności);
• odpowiedzialność karna skarbowa;
• sankcją dla nabywcy w postaci wyłączenia możliwości zaliczenia wydatku do podatkowych kosztów uzyskania przychodów (sankcja ta nie ma zastosowania jeżeli faktura, która powinna zostać opłacona przez split payment nie jest oznaczona adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa