Sprzedaż środka trwałego przez ryczałtowca

Sprzedaż środka trwałego przez przedsiębiorcę rozliczającego się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ma kilka istotnych aspektów, które należy wziąć pod uwagę.

Sprzedając środek trwały należy dokonać odpowiedniej kwalifikacji przychodu ze sprzedaży, zadbać o właściwą dokumentację i przeanalizować kwestię opodatkowania transakcji podatkiem VAT.

Sprzedaż środka trwałego jako przychód z działalności

Sprzedaż środka trwałego, czyli składnika majątku wykorzystywanego w działalności gospodarczej ryczałtowca wprowadzonego do wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych jest traktowana jako przychód z działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca sprzedając środek trwały wystawia fakturę dokumentującą zawartą transakcję.

Za przychód z działalności uważa się bowiem kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Dodatkowo przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:

1. a) środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
2. b) składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1.500 zł,
3. c) składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,
4. d) składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

– wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.

Tak stanowią przepisy art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji sprzedaż środka trwałego użytkowanego w działalności gospodarczej stanowi przychód w tej działalności.

Kwalifikacja przychodu ze sprzedaży środka trwałego

Przedsiębiorca stosujący jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych opodatkowuje przychody osiągane z działalności gospodarczej według stawek określonych w art. 12 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Stawki ryczałtu są zależne od rodzaju sprzedawanych towarów lub świadczonych usług.

Zgodnie z wykazem stawek ryczałtu ryczałt wynosi 3,0% przychodów z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z tej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat, będących:

– środkami trwałymi podlegającymi ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

– składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa, ustalona zgodnie z art. 22g ustawy o podatku dochodowym, nie przekracza 1500 zł,

– składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy rokowi lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych.

Tak stanowi art.  12 ust. 1 pkt 7 lit. f ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Sprzedaż środków trwałych przez ryczałtowca jest opodatkowana według 3% stawki ryczałtu, przy czym wyjątkiem od tej zasady jest sprzedaż nieruchomości, dla których stawka podatku wynosi 10%.

Zwróćmy uwagę, że opodatkowaniu ryczałtem według stawki 3% podlega także sprzedaż środka trwałego, który uprzednio został wycofany na cele prywatne przedsiębiorcy na podstawie oświadczenia o przekazaniu środka trwałego na potrzeby własne, ale tylko wtedy gdy zbycie nastąpi w ciągu sześć lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następnego po miesiącu wycofania środka trwałego z działalności gospodarczej.

Jest to zasada zbieżna z art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT, który stanowi że transakcja zbycia składnika majątku jest kwalifikowana jako źródło przychodów z działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem nastąpiło wycofanie środka trwałego z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności i dniem jego odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat.

Przykład 1

Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

W sierpniu 2024 roku sprzedał komputer, który w listopadzie 2023 roku wycofał z działalności gospodarczej na potrzeby własne. Pomimo, że komputer w momencie sprzedaży nie stanowi już środka trwałego w działalności gospodarczej, przedsiębiorca ma obowiązek wykazać przychód z tej działalności w związku ze sprzedażą sprzętu.

Obowiązek wykazania przychodu z działalności gospodarczej wynika z tego, że pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym komputer został wycofany z działalności i dniem jego odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat Od momentu.

Sprzedaż  komputera przedsiębiorca opodatkowuje według 3% stawki ryczałtu wartości przychodu ze sprzedaży. Przedsiębiorca sprzedał komputer za 8 000 zł, więc podatek z tego tytułu wyniesie 240 zł (3% x  8 000 zł = 240 zł).

W przypadku natomiast, gdy od wycofania środka trwałego z działalności gospodarczej przez ryczałtowca upłynie więcej niż sześć lat, składnik majątku stanowiący wcześniej środek trwały w tej działalności, może zostać bez przeszkód sprzedany z prywatnego majątku przedsiębiorcy bez konieczności wykazywania przychodu z działalności opodatkowanej ryczałtem.

Przykład 2

Przedsiębiorca w latach 2010-2016 użytkował samochód w działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem.

W lipcu 2016 roku samochód został wycofany z działalności gospodarczej na cele prywatne i wykreślony z wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

We wrześniu 2024 roku przedsiębiorca postanowił sprzedać samochód. Sprzedaż samochodu nie generuje przychodu z działalności gospodarczej ryczałtowca, ponieważ od momentu wycofania samochodu z działalności upłynęło już ponad 8 lat.

Sprzedaż nieruchomości stanowiącej środek trwały u ryczałtowca

Jak już zostało wspomniane, sprzedaż nieruchomości stanowiącej środek trwały przez ryczałtowca podlega opodatkowaniu według 10% stawki ryczałtu. Zgodnie bowiem z art. 12 ust. 10 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, w przypadku odpłatnego zbycia praw majątkowych lub nieruchomości będących:

1) środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

2) składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa, ustalona zgodnie z art. 22g ustawy o podatku dochodowym, nie przekracza 1.500 zł,

3) składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,

4) składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które nie podlegają ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

5) składnikami majątku przedsiębiorstwa w spadku

– bez względu na okres ich nabycia – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 10% uzyskanego przychodu, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z pozarolniczej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat.

Wyjątek od tej zasady został wskazany w art. 12 ust. 10a, zgodnie z tym przepisem w przypadku odpłatnego zbycia budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jeżeli odpłatne zbycie zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – stosuje się art. 21 ust. 1 pkt 131 i art. 30e ustawy o podatku dochodowym.

W zakresie opodatkowania ryczałtem sprzedaży nieruchomości wycofanej uprzednio z działalności, obowiązują analogiczne zasady jak przy sprzedaży pozostałych środków trwałych wycofanych z działalności.

A więc do jeżeli pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat, należy wykazać przychód z działalności z zastosowaniem 10% stawki ryczałtu.

Sprzedaż środka trwałego na gruncie podatku VAT

Stosowanie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jako uproszczonej formy opodatkowania nie ma wpływu na rozliczenie podatku VAT.

Sprzedaż środka trwałego u ryczałtowca podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na takich samych zasadach jak w przypadku przedsiębiorców stosujących jako formę opodatkowania skalą podatkową czy zasady ogólne.

W przypadku czynnych podatników VAT stawka podatku VAT obowiązująca przy sprzedaży środka trwałego jest uzależniona od tego czy w momencie nabycia podatnikowi przysługiwało prawo odliczenia VAT do nabycia środka trwałego i czy składnik majątku był wykorzystywany w działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa