Wyprzedaż majątku po likwidacji firmy a podatek VAT

Likwidacja działalności gospodarczej nie zawsze kończy się natychmiastowym zamknięciem wszystkich spraw związanych z majątkiem firmy.

Wiele przedsiębiorstw, po zakończeniu działalności, decyduje się na wyprzedaż pozostałego majątku – takich jak wyposażenie, środki trwałe, pozostałe towary handlowe czy materiały.

W kontekście przepisów o podatku VAT, sprzedaż majątku po likwidacji działalności budzi wiele pytań związanych z koniecznością opodatkowania. Kluczowe jest zrozumienie, jakie obowiązki podatkowe ciążą na podatniku, który sprzedaje składniki majątku po zakończeniu działalności i czy takie transakcje podlegają opodatkowaniu VAT.

Spis z natury dla celów VAT – remanent likwidacyjny

Należy mieć na uwadze, że w przypadku czynnego podatnika VAT likwidacja jednoosobowej działalności gospodarczej wywołuje określone konsekwencje w VAT.

Zaprzestanie przez osobę fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu obliguje przedsiębiorcę do spełnienia warunków określonych w art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z tym przepisem opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku:

1) rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej;

2) zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną albo przedsiębiorstwem w spadku wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego;

3) wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego – w przypadku gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1c ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.

Przepis ten nie ma zastosowania do podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego z VAT, czyli zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży do limitu 200 000 zł w skali roku na podstawie art. 113 ust 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług.

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT likwidując jednoosobową działalność gospodarczą ma zatem obowiązek opodatkowania niesprzedanych towarów, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Towary te powinny zostać wykazane w spisie z natury sporządzonym przez przedsiębiorcę na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, czyli na dzień likwidacji działalności gospodarczej.

Dodatkowo podatnik jest zobligowany złożyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości towarów i o kwocie podatku należnego, nie później niż w dniu złożenia deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Należy mieć na uwadze, że spis z natury dla celów VAT sporządzany w razie likwidacji działalności gospodarczej obejmuje nie tylko towary handlowe i materiały, ale także wyposażenie i środki trwałe, w odniesieniu do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Ustawa o podatku od towarów i usług w taki sam sposób traktuje bowiem towary handlowe, materiały, wyposażenie i środki trwałe, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT od tych składników majątku.

W spisie z natury sporządzanym dla celów VAT nie uwzględnia się natomiast towarów, przy nabyciu których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT.

Obowiązek podatkowy powstaje w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość towarów objętych spisem z natury, ustalona na podstawie cen rynkowych towarów na dzień zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej.

Kwotę podatku VAT wynikającą ze spisu wykazuje się w ostatniej deklaracji VAT składanej przez podatnika.

Sprzedaż majątku po likwidacji działalności gospodarczej

Polikwidacyjna sprzedaż towarów objętych spisem z natury sporządzonym na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, czyli na dzień likwidacji działalności gospodarczej podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT w okresie 12 miesięcy od dnia zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.

Art. 14 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług

„Dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników spółek, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz przez osoby fizyczne, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 3, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia, o którym mowa w ust. 6, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.:

Zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży towarów objętych spisem z natury powoduje, że nabywca nie płaci podatku od czynności cywilnoprawnych od zakupu tych towarów, wyjątek stanowią jednak transakcje kupna/sprzedaży nieruchomości.

Art. 2 ust. 4 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych

„Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, z wyjątkiem umów sprzedaży, których przedmiotem jest lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, opodatkowanych zgodnie z art. 7a”.

Przykład

Pan Adrian, będący czynnym podatnikiem VAT prowadził jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży materiałów budowlanych.

Dnia  31 października 2024 roku Pan Adrian zlikwidował jednoosobową działalność gospodarczą. Czy pozostałe na dzień likwidacji towary, takie jak cegły, farby i narzędzia budowlane, podlegają opodatkowaniu VAT?

Pan Adrian zamierza je sprzedać do końca roku, czy polikwidacyjna sprzedać towarów będzie podlegała opodatkowaniu VAT?

Towary pozostałe na dzień likwidacji działalności gospodarczej powinny zostać wykazane w spisie z natury sporządzanym na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu i opodatkowane podatkiem VAT.

Pan Adrian  na dzień likwidacji działalności gospodarczej zobowiązany jest sporządzić spis z natury, ustalić wartość pozostałych na dzień likwidacji firmy towarów i wyliczyć od nich kwotę VAT należnego.

Kwota ta powinna zostać wykazana w ostatnim pliku JPK_VAT.

Dodatkowo Pan Adrian powinien złożyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości towarów i o kwocie podatku należnego, nie później niż w dniu złożenia deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Polikwidacyjna sprzedaż towarów objętych spisem z natury sporządzonym na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT w okresie 12 miesięcy od dnia zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.

W razie polikwidacyjnej sprzedaży towarów objętych spisem z natury mającej miejsce po upływie 12 miesięcy od zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych, transakcja sprzedaży jako sprzedaż prywatnego majątku byłego przedsiębiorcy nie podlega opodatkowaniu VAT, jednak może wówczas powstać obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od zakupu tych towarów przez nabywcę.

Polikwidacyjna sprzedaż towarów objętych spisem z natury po upływie 12 miesięcy od zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług jest bowiem wykonywana już poza działalnością gospodarczą osoby fizycznej i nie ma charakteru dostawy towarów dokonywanej przez podatnika co potwierdza wyrok WSA w Szczecinie z dnia 18 stycznia 2018 roku sygn. akt I SA/Sz 986/17.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa