Zadłużona spółka – jak regulować należności?

Prowadzenie własnego biznesu to ryzyko. Można je nieco zmniejszyć, zakładając spółkę kapitałową. Podmiot ten posiada własny kapitał, zatem wszelkie zobowiązania są opłacane z konta spółki, nie jej właścicieli.

Własna osobowość prawna firmy może jednak przysporzyć nieco problemów, np. w sytuacji, gdy posiada ona długi, a wspólnicy chcą ją wesprzeć finansowo.

Nie mogą oni jednak z własnych pieniędzy zaspokajać wierzytelności firmy. Aby zadłużona spółka mogła regulować należności, jej kapitał musi zostać dofinansowany. Jak? O tym poniżej.

Czy wspólnicy mogą regulować zobowiązania za spółkę?

Wspólnicy spółki nie mogą ot tak sobie opłacać zadłużenia spółki z prywatnych rachunków bankowych, tym bardziej jeżeli wierzycielami są organy państwowe, jak na przykład urząd skarbowy.

Niezbędne jest tutaj dofinansowanie spółki, tak aby ta mogła regulować należności z konta firmowego.

Jakie są na to sposoby? Jest ich kilka, mianowicie:

• darowizna na rzecz przedsiębiorstwa;
• pożyczka;
• dopłaty wspólników;
• podwyższenie kapitału zakładowego.

Zadłużona spółka – można ją poratować darowizną

Jeżeli wspólnicy chcą dofinansować zadłużoną spółkę, tak aby ta mogła spłacić swoje zadłużenie, mogą jej podarować pieniądze. Przepisy prawa nie sprzeciwiają się darowiźnie na rzecz przedsiębiorstwa.

Należy jednak pamiętać o kilku obowiązkach, jakie się z tym wiążą.

Zgodnie z art. 890 § 1 KC oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczona darowizna została spełniona.

Zatem darowizna na rzecz spółki wymaga zawarcia umowy ze spółką przed notariuszem. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy owa darowizna zostaje spełniona. Jest to wytrych, gdyż wystarczy, że wspólnik dokona przelewu na konto firmowe spółki w ramach darowizny i już akt notarialny przestaje być wymagany.

Przedmiotem darowizny nie muszą być wyłącznie środki finansowe, mogą to być również ruchomości lub nieruchomości.

Wszystko zależy od planu, jaki przyjmą wspólnicy. Jeżeli nie posiadają oni wolnych środków na swoich kontach, mogą oni przekazać spółce inne dobra, np. nieruchomość gruntową. Firma następnie taką działkę może sprzedać i mieć stąd środki na spłacenie swojego zadłużenia.

Trzeba jednak pamiętać, że darowizna na rzecz spółki wiąże się z obowiązkiem podatkowym. Pierwszy jest PCC. Wynosi on 2% i wylicza się go od wartości przedmiotu darowizny.

Drugi jest podatek dochodowy. Jak bowiem mówią ustawy o PIT i CIT, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

A więc środki lub inne rzeczy przekazane na rzecz przedsiębiorstwa będą stanowiły dla niego dochód podlegający opodatkowaniu. Darowizna nie rodzi jednak skutków podatkowych w podatku od towarów i usług, nie trzeba tutaj wyliczać VAT.

A może pożyczka?

Wspólnicy, chcąc ratować spółkę przed długami, mogą udzielić jej pożyczki. Tak jak przy darowiźnie, środki uzyskane od wspólnika mogą być od razu wykorzystane na bieżącą działalność czy regulowanie wierzytelności.

W tym jednak wypadku środki nie stają się własnością spółki, ta musi je zwrócić wspólnikowi.

Konieczność zwrotu ma swoje plusy. Jeżeli pożyczki udziela wspólnik (obywatel polski, nie dotyczy to wspólników zagranicznych) wówczas spółka zwolniona zostaje od PCC. Oprócz tego pożyczone pieniądze nie stanowią przychodu, zatem nie powstaje obowiązek w PIT lub CIT.

Pożyczki bez oprocentowania są mocno kontrowersyjne dla urzędników skarbówki.

Dlatego też bezpieczniej jest zawierać umowy z rynkowym poziomem odsetek. Oprocentowanie stanowi tutaj koszt dla spółki, natomiast dla wspólnika-pożyczkodawcy będzie to przychód, od którego będzie musiał odprowadzić podatek dochodowy.

Zadłużona spółka – może być ratowana przez dopłaty

Dokapitalizowanie spółki może również nastąpić przez dopłaty. Nie jest to jednak takie proste technicznie jak w przypadku pożyczki lub darowizny. W tym bowiem wypadku możliwość dopłat musi przewidywać umowa spółki.

Zatem, jeżeli nie zostało to przewidziane w pierwotnej umowie, wspólnicy muszą dokonać w niej zmiany (co wiąże się z dodatkowymi kosztami, np. za notariusza).

Trzeba przy tym pamiętać, że zmiana umowy spółki polegająca na zwiększeniu świadczeń wspólników wymaga zgody wspólników, których dotyczy. Dopłaty z kolei dotyczą wszystkich wspólników bez wyjątków, zatem uchwała wymaga zgody ich wszystkich.

Dopłaty nie stanowią o zwiększeniu udziałów wspólników w spółce, nie oznaczają również zwiększenia kapitału zakładowego. Jest to odrębny, dodatkowy obowiązek wspólników.

Można porównać go do obowiązku powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki, tyle że tutaj chodzi o środki finansowe.

Warto pamiętać, że co do zasady dopłaty mają charakter zwrotny.

Wspólnicy mogą podjąć uchwałę o zwrocie wpłaconych do spółki kwot, o ile dopłaty nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.

Obowiązek zwrotu dopłat może być także wyłączony przez samą umowę spółki.

KSH wskazuje na proporcjonalność dopłat. A co za tym idzie, muszą być one nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów.

Ważne! Dopłaty są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku dochodowego.

Podwyższenie kapitału zakładowego

Zadłużona spółka może również uzyskać środki dzięki podwyższeniu kapitału zakładowego. W tym celu wspólnicy w spółce z o.o. mogą zwiększyć ilość udziałów albo podwyższyć ich wartość nominalną, z kolei w spółce akcyjnej dochodzi do emisji nowych akcji.

Aby móc dokonać podwyższenia kapitału zakładowego, wymagana jest zmiana umowy spółki w zakresie wysokości kapitału oraz liczby lub wartości nominalnej udziałów.

Wyjątkiem jest jednak sytuacja, w której w umowie spółki przewidziano możliwości podwyższenia kapitału zakładowego bez jej zmiany (o tym w dalszej części).

Nowe udziały (akcje) mogą zostać objęte przez dotychczasowych udziałowców (akcjonariuszy) lub osoby trzecie.

Umowa spółki może wskazywać tutaj na pierwszeństwo wspólników przy obejmowaniu udziałów lub akcji. Obejmowane są one za wkłady pieniężne lub niepieniężne, przy czym te drugie muszą mieć wartość zbywalną.

Podwyższenie kapitału zakładowego wymaga rejestracji w KRS.

Dodatkowo podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5%, licząc od kwoty podwyższenia (nie od całego kapitału zakładowego).

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego