Zakup spółki z o.o.

Kupno spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to ciekawy pomysł na uniknięcie wielu formalności wymaganych przy założeniu nowej takiej spółki.

Należy jednak mieć na uwadze także i ryzyko związane z zakupem spółki już istniejącej i funkcjonującej na rynku. Występują też i spółki bez żadnej historii przeznaczone wręcz od razu do sprzedaży.

Jak się w tym wszystkim odnaleźć? Kilka przydatnych informacji przedstawiono w niniejszej publikacji.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jedną ze spółek kapitałowych wymienioną w ustawie z dnia 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 zwanej dalej ustawą o KSH).

Spółka z o.o. posiada osobowość prawną. Oznacza to, że spółka posiada status podmiotu zdolnego do wykonywania we własnym czynności zastrzeżonych wyłącznie dla osób prawnych.

Spółka z o.o. może m.in. nabywać nieruchomości czy inne rzeczy ruchome lub nieruchome, które będą stanowić majątek spółki. Ponadto może we własnym imieniu zaciągać kredyty, pożyczki i inne zobowiązania jak i otrzymywać należności. Spółka z o.o. może też zatrudniać pracowników czy też nabywać lub zbywać prawa majątkowe.

Otwarcie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Wspólnicy, którzy decydują się otwarcie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością muszą spełnić kilka wymogów ustawowych a więc:

• spisanie umowy spółki z o.o.,
• wpłatę wkładów przez wspólników na poczet kapitału podstawowego,
• utworzenie organów spółki – zarząd a niekiedy rada nadzorcza i/lub komisja rewizyjna,
• zgłoszenie utworzonej spółki do właściwego rejestru jakim jest KRS.

Inaczej sprawa wygląda gdy przyszli udziałowcy decydują się nie na utworzenie nowej spółki z o.o. a na zakup już istniejącej spółki z o.o.

Istniejąca spółka z o.o.

Nabycie istniejącej już na rynku spółki z o.o. ma wiele zalet m.in.:

• przeprowadzona rejestracja spółki z o.o. – posiadanie numeru KRS, NIP, REGON, niekiedy rejestracja do VAT,
• możliwość niemal od razu rozpoczęcia prowadzenia działalności,
• udokumentowana historia spółki,
• niekiedy brak zaległości, wszystko regulowane na bieżąco,
• dobra opinia w instytucjach finansowych,
• pozostałe zalety.

Należy odróżnić tzw. spółki istniejące nawet wiele lat bez historii a spółki występujące na rynku już z pewną historią.

Spółki z o.o. tzw. czyste nie posiadają (nie powinny) posiadać żadnych zaległości podatkowych, zusowskich, wobec kontrahentów czy innych rodzajów zadłużeń. Są gotowe to przejęcia i rozpoczęcia prowadzenia działalności.

Nie posiadają z reguły żadnych zawartych umów. Nie posiadają też żadnej historii pomimo funkcjonowania nawet wiele lat. Kupno spółki z o.o. o takiej charakterystyce wiąże się ze stosunkowo niskim ryzkiem.

Spółki z o.o. prowadzące działalność to spółki już z pewną historią gospodarczą. Spółki te regulowały zobowiązania podatkowe, w składkach ZUS, wobec kontrahentów, pozostałe.

Spółki te mają zawarte różnego rodzaju umowy np. kredytowe, inwestycyjne, sprzedaży, leasingu, najmu, inne.

Kupno takiej spółki wiąże się jednak z dość znacznym ryzkiem dlatego dobrze jest przed zakupem dokładnie sprawdzić taką spółkę z o.o. na różnych płaszczyznach. O tym poniżej.

Zanim przyszli wspólnicy dokonają zakupu udziałów w istniejącej spółce z o.o.

Jeszcze przed zakupem spółki przyszli udziałowcy powinni sprawdzić spółkę u innych podmiotów spełniających różne funkcje weryfikacyjne lub kontrolne podmiotów prowadzących działalność.

Pierwszą podstawową kwestią jest weryfikacja spółki w elektronicznym rejestrze KRS dostępnym pod tym linkiem.

Sprawdzić tam można m.in.:

• sygnatura akt pod jaką została zarejestrowana spółka,
• rok wpisu do KRS spółki (otwarcia spółki),
• podstawowe dane spółki – nazwę, adres siedziby,
• dane aktualnych wspólników jak i przeszłych udziałowców,
• informacje o powołanych organach reprezentujących spółkę jak i osoby wchodzące w skład tych organów,
• przedmiot działalności,
• informacje o składanych sprawozdaniach finansowych jak i niezbędnych uchwałach zatwierdzających dane sprawozdanie,
• informacje o zawieszeniu działalności, wszczętej procedurze upadłościowej, likwidacyjnej,
• informacja o wierzytelnościach i pozostałe.

W rejestrze KRS w innym miejscu można podejrzeć dane wynikające ze złożonych przez spółkę sprawozdań finansowych czyli bilans, rachunek zysków i strat, informację dodatkowa.

Kolejnym rejestrem gdzie można sprawdzić spółkę pod kątem czy jest czynnym podatnikiem VAT i kiedy została zarejestrowana / wykreślona z rejestru podatników VAT jest tzw. biała lista dostępna pod tym linkiem.

Poza białą listą występuje także rejestr podatników zarejestrowanych do transakcji unijnych a więc podatników posiadających siedzibę na terytorium RP, którzy są uprawnieni do dokonywania sprzedaży towarów lub usług do kontrahentów UE oraz zakupu towarów od kontrahentów z UE.

Warto podkreślić, iż można udać się także do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę sprawdzanej przez nas spółki z o.o. i złożyć wniosek o udostępnienie informacji czy spółka z o.o. składa JPK_V7 oraz inne deklaracje oraz czy zalega z płatnością podatku VAT.

Może to jednak zrobić tylko aktualny kontrahent spółki z o.o. a więc należałoby wcześniej coś od takiej spółki z o.o. kupić lub jej sprzedać.

Następnym rejestrem weryfikacji spółki z o.o. może być krajowy rejestr długów dostępny pod tym linkiem albo inne rejestry uwzględniające prowadzoną wobec spółki windykacje czy inne postępowania jeżeli w ogóle są upublicznione.

Inną opcją sprawdzenia wiarygodności kredytowej jest baza BIK dostępna pod tym linkiem. Można tam zweryfikować stan zobowiązań każdego podmiotu, który posiada nr NIP.

Pozostałe rejestry, w których warto sprawdzić spółkę z o.o. to:

• Rejestr dłużników niewypłacalnych,
• Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor,
• Krajowe Biuro informacji Gospodarczej S.A.,
• Rejestr Dłużników ERIF,
• Usługi zdobywania informacji o spółkach świadczone przez firmy zewnętrzne.

Warto także pamiętać też o takich rejestrach jak Krajowy Rejestr Karny.

Można też niekiedy napotkać na usługi sprawdzenia polskiej spółki z o.o. za granicą jeżeli dokonywała ona transakcji z podmiotami spoza Polski.

Zakup spółki z o.o.

Zakup (przejęcie) spółki z o.o. odbywa się poprzez nabycie udziałów, które posiadają dotychczasowi udziałowcy.

Zatem można powiedzieć, iż nowi udziałowcy wchodzą w prawa i obowiązki dotychczasowych.

Zanim wspólnicy zdecydują o zakupie spółki z o.o. warto aby mieć możliwość zweryfikowania umowy tej spółki z o.o.

W umowie spółki mogą widnieć zapisy zgodnie z art. 182 ustawy o KSH uzależniające sprzedaż udziałów od wyrażenia zgody spółki z o.o.

Przepis ten mówi, iż jeżeli zbycie uzależnione jest od zgody spółki, wówczas:

• zgody udziela zarząd w formie pisemnej a jeżeli odmówiono zgody to sąd rejestrowy może pozwolić na zbycie, jeżeli istnieją ważne powody,
• w przypadku odmowy zgody – spółka może w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy przedstawić innego nabywcę (w razie braku porozumienia cenę nabycia i termin jej zapłaty ustala sąd rejestrowy na wniosek wspólnika lub spółki, po zasięgnięciu, w miarę potrzeby, opinii biegłego),
• jeżeli wskazana przez spółkę osoba nie uiściła ceny nabycia w wyznaczonym terminie, wspólnik może rozporządzać swobodnie swoim udziałem, jego częścią lub ułamkową częścią udziału, chyba że nie przyjął oferowanej zapłaty.

Na mocy art. 180 § 2 ustawy o KSH w przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zbycie przez wspólnika udziałów jest możliwe również przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Należy podkreślić, iż wyrażenie zgody spółki na sprzedaż udziałów nie jest tożsame z zawiadomieniem spółki o sprzedaży udziałów. Tak więc sprzedający lub nabywca ma obowiązek zawiadomić spółkę o odpowiednio zbyciu lub nabyciu udziałów czyli przedłożyć umowę sprzedaży udziałów.

Jak mówi art. 187 § 1 ustawy o KSH o przejściu udziału, jego części lub ułamkowej części udziału na inną osobę oraz o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału zainteresowani zawiadamiają spółkę, przedstawiając dowód przejścia bądź ustanowienia zastawu lub użytkowania.

Co więcej przejście udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz ustanowienie zastawu lub użytkowania jest skuteczne wobec spółki od chwili, gdy spółka otrzyma od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o tym wraz z dowodem dokonania czynności.

Udziałowiec dysponujący udziałem 10% wartości kapitału podstawowego

Spółka która otrzyma umowę sprzedaży udziałów ma obowiązek dokonania dopisania nowego udziałowca / nowych udziałowców do KRS. W tym celu zarząd składa właściwemu sądowi rejestrowemu zaktualizowaną listę wspólników wraz z liczbą i wartością nominalną udziałów przypadających na każdego udziałowca.

Na mocy art. 38 pkt 8 lit c ustawy z dnia 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 685) – oznaczenie wspólników posiadających samodzielnie lub łącznie z innymi co najmniej 10% kapitału zakładowego oraz ilość posiadanych przez tych wspólników udziałów i łączną ich wysokość.

Jeżeli nowy udziałowiec objął udziały o wartości minimum 10% kapitału zakładowego wówczas podlega zgłoszeniu do KRS w terminie 7 dni od dnia przedłożenia przez udziałowca zawiadomienia do spółki o transakcji sprzedaży / nabycia udziałów.

Udziałowiec posiadający udziały o wartości niższej niż 10% kapitału zakładowego nie podlega zgłoszeniu w KRS a co za tym idzie nie widnieje w ogóle w odpisie KRS danej spółki.

Zakup udziałów spółki z o.o. podlega PCC

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 170 zwanej dalej ustawą o PCC) podatkowi PCC podlegają poniższe czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

W przypadku umowy sprzedaży udziałów w spółce z o.o. podlega ona opodatkowaniu podatkiem PCC jako sprzedaż praw majątkowych.

Obowiązek złożenia deklaracji PCC-3 oraz zapłaty podatku PCC ciąży na nabywcy udziałów. Termin to 14 dni od dnia umowy sprzedaży.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit b ustawy o PCC stawka opodatkowania podatkiem PCC umowy sprzedaży udziałów wynosi 1% licząc od wartości udziałów.

Warto dodać, iż kolei sprzedawca będzie zobowiązany do opodatkowania transakcji zbycia udziałów podatkiem dochodowym 19% niemniej podatek ten będzie obliczał od różnicy przychodów ze zbycia – kosztem nabycia udziałów.

Niewykluczone, iż w niektórych przypadkach po zakończeniu roku zbywca będzie musiał złożyć zeznanie roczne PIT-38.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Pamiętając o ustawie z dnia 1.03.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2023 r. poz. 1124) wszystkie spółki i inne podmioty posiadające siedzibę w Polsce a raczej osoby fizyczne mający pośrednio lub bezpośrednio wpływ na daną spółkę (posiadający uprawnienia na podstawie których podejmują czynności o charakterze decydenta) mają obowiązek dokonania zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).

Zgłoszenia w formie elektronicznego formularza dokonują wyłącznie osoby uprawnione do reprezentacji spółki z o.o. za pośrednictwem strony CRBR.

Zgłoszenie beneficjenta rzeczywistego w przypadku spółki z o.o. obejmuje:

1. imię i nazwisko,
2. każde posiadane obywatelstwo,
3. państwo zamieszkania,
4. numer PESEL albo datę urodzenia – w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL,
5. informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.

Zgłoszenie do CRBR musi być wysłanie najpóźniej w ciągu 7 dni roboczych licząc od dnia zmiany tzw. beneficjenta rzeczywistego.

Art. 2 ust. 2 ww. ustawy mówi, iż beneficjent rzeczywisty to każda osoba fizyczną sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia:

• które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych,
• umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

W przypadku osoby prawnej (innej niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa UE lub odpowiadających im przepisów prawa państwa trzeciego) beneficjentem rzeczywistym jest:

• osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
• osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji lub które łącznie dysponują więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną poprzez posiadanie uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120 i 295), lub
• osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w tiret pierwszym-czwartym oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Krzysztofa Ulickiego